Alfabetik İlaç RehberiDetaylı İlaç AraYeni Listelenilen İlaçlarEn Çok Aranan İlaçlarPazarda Bulunamayan İlaçlar

Harvoni 90 Mg/400 Mg Film Kaplı Tablet Kısa Ürün Bilgisi

KISA ÜRÜN BİLGİSİ

1. BEŞERİ TIBBİ ÜRÜNÜN ADI

HARVONI® 90 mg/400 mg film kaplı tablet

2. KALİTATİF VE KANTİTATİF BİLEŞİMEtkin maddeler:

Her film kaplı tablet 90 mg ledipasvir ve 400 mg sofosbuvir içerir.

Yardımcı maddeler:

165 mg

261 mikrogram

Laktoz monohidrat (sığır sütünden elde edilir)

Gün batımı sarısı FCF alüminyum lake

Yardımcı maddeler için 6.1'e bakınız.

3. FARMASÖTİK FORM

Film kaplı tablet.

Bir yüzünde “GSI”, diğer yüzünde ise “7985” damgası bulunan yaklaşık 19 mm x 10 mm boyutunda, turuncu renkte, elmas şeklinde film kaplı tablet.

4. KLİNİK ÖZELLİKLER

4.1 Terapötik endikasyonlar

HARVONI, yetişkinlerde ve 12 yaşından 18 yaşına kadar adölesanlarda kronik hepatit C (KHC) enfeksiyonunun tedavisinde endikedir (bkz. bölüm 4.2, 4.4 ve 5.1).

HCV genotip spesifik aktivite için bkz. bölüm 4.4 ve 5.1

4.2 Pozoloji ve uygulama şekli

HARVONI tedavisi, KHC hastalarının tedavisinde deneyimli bir doktor tarafından başlanmalı ve izlenmelidir.

Pozoloji/uygulama sıklığı ve süresi:

HARVONI önerilen dozu günde bir kez yemekle veya aç karnına alınan bir tablettir (bkz. bölüm 5.2).

Tablo 1: HARVONI ile belirli alt gruplarda tedavi süresi ve ribavirin ile birlikte kullanım önerileri

Hasta Populasyonu

(HIV ile ko-enfekte olan hastaları da içerir)

Tedavi ve süre

Genotip 1,4,5 veya genotip 6 KHC olan yetişkin ve 12 yaş ve üstü adölesan hastalar


Sirozu olmayan hastalar

12 hafta boyunca HARVONI.

- Tedavi almamış genotip 1 enfeksiyonlu

hastalarda 8 haftalık tedavi düşünülebilir. (bkz. bölüm 5.1, ION-3 çalışması).

Kompanse sirozlu hastalar

12 hafta boyunca HARVONI + ribavirina veya

24 hafta boyunca HARVONI (ribavirin'siz).

- 12 hafta boyunca HARVONI (ribavirin'siz) tedavisi düşük klinik progresyon riski olan vemüteakip yeniden tedavi opsiyonu olan hastalariçin düşünülebilir (bkz. bölüm 4.4).

Sirozu olmayan veya kompanse sirozlu, karaciğer transplantasyonuyapılan hastalar

12 hafta boyunca HARVONI + ribavirina (bkz. bölüm 5.1).

- 12 hafta (sirozu olmayan hastalar) veya 24 hafta (sirozlu hastalar) boyunca HARVONI(ribavirin'siz) tedavisi ribavirin'e uygunolmayan veya intoleransı olan hastalar içindüşünülebilir.

Transplantasyon durumuna bakılmaksızın dekompanse sirozluhastalar

12 hafta boyunca HARVONI + ribavirinb (bkz. bölüm 5.1).

- 24 hafta boyunca HARVONI (ribavirin'siz) tedavisi Ribavirin'e uygun olmayan veyaintoleransı olan için düşünülebilir.

Genotip 3 KHC olan yetişkin ve 12 yaş ve üstü adölesan hastalar


Kompanse sirozlu ve/veya daha önceki tedavileri başarısız hastalar

24 hafta boyunca HARVONI + ribavirina (bkz. bölüm 4.4 ve 5.1).

a Yetişkinler: ağırlık bazlı ribavirin (< 75 kg = 1,000 mg ve > 75 kg = 1,200 mg), yemekle birlikte iki bölünmüş doz halinde oral olarak uygulanmaktadır. Adölesanlar: ribavirin doz önerileri için aşağıdaTablo 3'e bakınız.

b Dekompanse sirozlu hastalarda önerilen ribavirin dozu için aşağıda tablo 2'ye bakınız.

Tablo 2: Dekompanse sirozlu hastalarda HARVONI ile uygulandığında ribavirin doz kılavuzu

Hasta

Ribavirin dozu*

Child-Pugh-Turcotte (CPT) Sınıf B transplantasyon öncesi siroz
Ağırlığı <75 kg hastalar için 1,000 mg ve > 75 kg hastalar için 1,200 mg

CPT Sınıf C transplantasyon öncesi siroz

CPT Sınıf B veya C transplantasyon sorası siroz

Dekompanse sirozlu hastalarda ribavirin bölünmüş günlük doz halinde 600 mg'lıkbaşlangıç dozu 600 mg'dır, iyi tolere edilirse,doz maksimum 1,000/1,200 mg'a kadar titreedilebilir (ağırlığı <75 kg hastalar için 1,000mg ve > 75 kg hastalar için 1,200 mg).

Başlangıç dozu iyi tolere edilmezse, hemoglobin seviyeleri temel alınarak klinikolarak belirtildiği üzere doz azaltılmalıdır.

* - Eğer tolerabilite nedeniyle ribavirin'in daha normalize dozuna (ağırlık ve renal fonsiyon ile)
ulaşılamazsa, nüks riskini minimize etmek için 24 hafta HARVONI + ribavirin düşünülmelidir.

Yetişkinler için HARVONI'ye ribavirin eklendiğinde, ayrıca ribavirin Kısa Ürün Bilgisine bakınız.

12 yaşından 18 yaşına kadar adölesan hastalarda ribavirinin yemeklerle ve günlük dozun ikiye bölünmüş olarak alındığı aşağıdaki ribavirin dozu önerilmektedir.

Tablo 3: 12 yaşından 18 yaşına kadar adölesanlarda HARVONI ile uygulandığında ribavirin doz kılavuzu

Vücut ağırlığı kg

Ribavirin dozu*

47'den az
15 mg/kg/gün
47-49
600 mg/ gün
50-65
800 mg/ gün
66-74
1000 mg/ gün
75'e eşit veya fazla
1200 mg/ gün
* Ribavirinin günlük dozu ağırlık bazlıdır ve yemeklerle ikiye bölünmüş olarak ağızdan alınmaktadır.

Günlük 1,000-1,200 mg alan yetişkinlerde ribavirin dozu uyarlaması


HARVONI ribavirin ile birlikte uygulanır ve hasta ribavirin ile ilgili olabilecek ciddi advers reaksiyon yaşarsa, uygun durumda advers reaksiyon hafifleyene veya reaksiyonun şiddetiazalana kadar ribavirin dozu değiştirilmeli veya kesilmelidir. Tablo 4'de, hastanınhemoglobin konsantrasyonuna ve kardiyak durumuna bağlı olarak doz modifikasyonları vekesilmesi için kılavuzlar sunulmaktadır.

Tablo 4: Yetişkinlerde HARVONI ile birlikte uygulama için ribavirin doz modifikasyonu kılavuzu

Laboratuvar değerleri

Aşağıdaki durumda

ribavirin dozunu

600 mg/gün olarak azaltın:

Aşağıdaki durumda ribavirin kullanımınıkesin:

Kardiyak hastalığı olmayan hastalarda hemoglobin
<10 g/dL
<8,5 g/dL
Stabil kardiyak hastalık geçmişi olan hastalarda hemoglobin
4 haftalık tedavi süresinde hemoglobinde > 2 g/dLdüşüş
4 hafta boyunca düşük doz verilmesine rağmen< 12 g/dL

Bir laboratuvar anormalliği veya klinik manifestasyon nedeniyle ribavirin verilmediyse, günlük 600 mg ile ribavirini yeniden başlatmak ve daha sonra dozu günlük 800 mg'açıkarmak denenebilir. Ancak ribavirinin başlangıçta belirlenen doza (günlük 1000 mg ila1200 mg) arttırılması önerilmez.

Uygulama şekli:

Film kaplı tablet oral kullanım içindir. Hastalar yiyecekle beraber veya tek başına tableti bütün halde yutmaları konusunda yönlendirilmelidir. Acı tadı nedeniyle film kaplı tabletinçiğnenmemesi veya parçalanmaması önerilmektedir (bkz. bölüm 5.2).

Unutulan doz


Dozun alınmasından sonraki 5 saat içinde hasta kustuğunda, hastaya ilave bir tablet alması gerektiği talimatı verilmelidir. Dozun alınmasından sonraki 5 saatten daha uzun bir süre sonrakusma olursa, başka doza gerek yoktur (bkz. bölüm 5.1).

Bir doz unutulduğunda ve normal ilaç alma zamanının üzerinden en fazla 18 saat geçmişse, hastalara tableti mümkün olan en kısa sürede almaları ve daha sonraki dozu da normalzamanda almaları talimatı verilmelidir. İlaç alma zamanı üzerinden 18 saatten daha uzun birsüre geçtiğinde, hastalara beklemeleri ve sonraki dozu normal zamanda almaları gerektiğitalimatı verilmelidir. Hastalar iki dozu birden almamaları konusunda uyarılmalıdır.

Özel popülasyonlara ilişkin ek bilgiler:Böbrek yetmezliği:

Hafif veya orta derecede böbrek yetmezliği olan hastalar için HARVONI doz ayarlaması gerekli görülmemektedir. Şiddetli böbrek yetmezliği (tahmini glomerüler filtrasyon hızı[eGFR] < 30 mL/dak/1.73 m2) bulunan hastalarda ve diyaliz gerektiren son evre böbrekhastalığı (SEBH) bulunan hastalarda güvenlilik verileri sınırlıdır. Bu hastalarda diğer ilgilitedavi seçenekleri bulunmuyorsa, doz ayarlaması yapılmadan HARVONI kullanılabilir.

Karaciğer yetmezliği:

Hafif, orta veya şiddetli karaciğer yetmezliği olan hastalar için HARVONI doz ayarlaması gerekli değildir (Child-Pugh-Turcotte [CPT] A, B veya C sınıfı) (bkz. bölüm 5.2).Dekompanse sirozlu hastalarda ledipasvir/sofosbuvir'in güvenliliği ve etkililiği belirlenmiştir(bkz. bölüm 5.1).

Pediyatrik popülasyon:

HARVONI'nin 12 yaş altı pediyatrik hastalarda etkililiği ve güvenliliği belirlenmemiştir. Veri bulunmamaktadır.

Geriyatrik popülasyon:

Yaşlı hastalar için doz ayarlaması gerekli görülmemektedir (bkz. bölüm 5.2).

4.3 Kontrendikasyonlar

Etkin maddelere veya bölüm 6.1'de listelenen yardımcı maddelerden herhangi birine karşı aşırı duyarlılığı olanlarda,

Rosuvastatin ile birlikte kullanımı kontrendikedir (bkz. bölüm 4.5).

Güçlü P-gp indükleyiciler ile kullanım


Bağırsakta güçlü P glikoprotein (P pg) indükleyici olan tıbbi ürünlerin (karbamazepin, fenobarbital, fenitoin, rifampisin, rifabutin ve sarı kantaron) birlikte kullanımı ledipasvir vesofosbuvirin plazma konsantrasyonlarını anlamlı bir şekilde düşürecektir ve HARVONI'ninetkililiğinin azalması ile sonuçlanabilir (bkz. bölüm 4.5).

4.4 Özel kullanım uyarıları ve önlemleri

HARVONI, sofosbuvir içeren diğer tıbbi ürünlerle eş zamanlı olarak uygulanmamalıdır.

Genotipe özgü aktivite


Farklı HCV genotipleri ile tavsiye edilen rejimler için bakınız bölüm 4.2. Genotipe özgü virolojik ve klinik aktivite için bkz. bölüm 5.1.

HCV genotip 3 ile enfekte olan yetişkinlerde HARVONI kullanımını destekleyen klinik veri kısıtlıdır (bkz. bölüm 5.1). Ledipasvir/sofosbuvir + ribavirin içeren 12 haftalık tedavirejiminin sofosbuvir + ribavirin içeren 24 haftalık tedaviye karşı göreceli etkililiğiincelenmemiştir. Daha önce tedavi almış tüm genotip 3 ile enfekte hastalarda ve daha öncetedavi almamış sirozlu genotip 3 ile enfekte hastalarda 24 haftalık konservatif tedaviönerilmektedir (bkz. bölüm 4.2). Genotip 3 enfeksiyonunda, HARVONI kullanımı (her zamanribavirin ile kombine) sadece klinik hastalık progresyonu açısından yüksek riskli görünen vealternatif tedavi seçeneği olmayan hastalarda düşünülmelidir.

HCV genotip 2 ve 6 ile enfekte yetişkinlerde HARVONI kullanımını destekleyen klinik veriler sınırlıdır (bkz. bölüm 5.1).

Şiddetli bradikardi ve kalp bloğu


Sofosbuvir içeren tedaviler amiodaron ile birlikte kullanıldığında hayatı tehdit edici şiddetli bradikardi ve kalp bloğu vakaları gözlemlenmiştir. Bradikardi genellikle saatler ila günlerarasında ortaya çıkmıştır, ancak başlangıcı daha uzun sürede ortaya çıkan vakalar, HCVtedavisine başladıktan sonra çoğunlukla 2 haftaya kadar gözlenmiştir.

Amiodaron, yalnızca, HARVONI kullanmakta olan hastalarda, başka anti-aritmik tedaviler tolere edilmediğinde veya kontrendike olduğunda kullanılmalıdır.

Amiodaronun eş zamanlı kullanımının gerekli görülmesi halinde, hastaların, birlikte uygulamanın ilk 48 saatinde yatan hastada kardiyak monitörizasyona tabi tutulmasıönerilmektedir. Bundan sonra ayakta tedavi veya kendi kendine kalp atım hızının izlenmesi,tedavinin en az ilk 2 haftasına kadar günlük olarak yapılmalıdır.

Amiodaronun yarı ömrünün uzun olması nedeniyle, son birkaç ay içinde amiodaronu bırakmış olan ve HARVONI'ye başlayacak hastalar için de yukarıda belirtildiği gibi kardiyak izlemeyapılmalıdır.

Amiodaronu yakın zamanda veya eş zamanlı kullanan tüm hastalar bradikardi ve kalp bloğu semptomları açısından uyarılmalıdır ve bu semptomları yaşamaları halinde acilen tıbbi tavsiyealmaları yönünde bilgilendirilmelidir.

Diyabetik hastalarda kullanım


Potansiyel olarak semptomatik hipoglisemi yaşayabilecek diyabetik hastalar, HCV'ye direkt etkili antiviral tedaviye başladıktan sonra iyileşmiş glukoz kontrolü yaşayabilirler. Direktetkili antiviral tedavisine başlayan diyabetik hastaların glukoz düzeyleri, özellikle ilk 3 aydave diyabetik ilaçların değiştirilmesi gerektiğinde yakından izlenmelidir. Direkt etkili antiviraltedavisine başlandığında, hastanın diyabet tedavisinden sorumlu olan doktorbilgilendirilmelidir.

HCV/HBV (hepatit B virüsü) koenfeksiyonu


Direkt etkili antiviral ajanlarla tedavi sırasında ya da sonrasında bazıları ölümcül olan Hepatit B virüsü (HBV) reaktivasyonu olguları bildirilmiştir. Tedaviye başlamadan önce tümhastalarda HBV taraması yapılmalıdır. HBV/HCV koenfekte hastalar, HBV reaktivasyonuaçısından risk altındadır ve bu nedenle mevcut klinik kılavuzlara uygun olarak izlenmeli ve

yönetilmelidir.

_

Daha önce HCV'ye direkt etkili antiviraller ile tedavi almış hastalarda tedavi

Ledipasvir/sofosbuvir tedavileri başarısız hastalarda, ledipasvir'e duyarlılığı azaltan NS5Adirenç mutasyonları vakaların çoğunda görülür (bkz. bölüm 5.1). Sınırlı veriler bu NS5Amutasyonlannın uzun süreli takipte geri dönüşümlü olmadıklarını göstermektedir.Ledipasvir/sofosbuvir tedavisi almış ve tedavisi başarısız olmuş hastalarda yine NS5Ainhibitörü içeren bir tedavi kullanılmasının etkinliğini destekleyecek bir data henüz mevcutdeğildir. Benzer şekilde, bir NS3/4A proteaz inhibitörü içeren önceki tedavisi başarısızhastalarda NS3/4A proteaz inhibitörlerinin etkinliğini destekleyen veri yoktur. Bu hastalarHCV enfeksiyonunun temizlenmesi için başka tıbbi ürün sınıflarına ihtiyaç duyabilirler.Sonuç olarak, yeniden tedavi seçeneği belirlenmemiş hastalarda uzun süreli tedavilerinuygulanması düşünülmelidir.

Böbrek yetmezliği


Şiddetli böbrek yetmezliği (tahmini glomerüler filtrasyon hızı [eGFR] < 30 ml/dak/1.73 m2) bulunan hastalarda ve hemodiyaliz gerektiren SEBH bulunan hastalarda, güvenlilik verilerisınırlıdır. Bu hastalarda diğer ilgili tedavi seçenekleri bulunmuyorsa, doz ayarlamasıyapılmadan HARVONI kullanılabilir (bkz. bölüm 4.8, 5.1 ve 5.2). HARVONI ribavirin ilebirlikte kullanıldığında, kreatinin klerensi (CrCl) <50 mL/dk olan hastalarda ribavirin içinKısa Ürün Bilgisine bakınız (bkz. bölüm 5.2).

Dekompanse sirozluve/veyakaraciğertransplantasyonubekleyenveyakaraciğer


transplantasyonu yapılan yetişkinler


Dekompanse sirozluve/veyakaraciğertransplantasyonubekleyenveyakaraciğer

transplantasyonu sonrası olan genotip 5 ve genotip 6 HCV ile enfekte hastalarda ledipasvir/sofosbuvirin etkililiği araştırılmamıştır. HARVONI ile tedavi, her bir hasta içinpotansiyel fayda ve risklerin değerlendirmesiyle belirlenmelidir.

Orta derecede güçlü P-gp indükleyicilerle kullanım


Bağırsakta orta güçlü P-gp indükleyici tıbbi ürünler (örn. okskarbazepin), ledipasvir ve sofosbuvirin plazma konsantrasyonlarını düşürerek HARVONI'nin terapötik etkisindeazalmaya neden olabilir. Bu tür tıbbi ürünlerin HARVONI ile birlikte kullanılmasıönerilmemektedir (bkz. bölüm 4.5).

Belirli HIV antiretroviral rejimler ile kullanım


HARVONI'nin, özellikle tenofovir disoproksil fumarat ve bir farmakokinetik iyileştirici (ritonavir veya kobisistat) içeren bir HIV rejimi ile birlikte kullanıldığında tenofovirmaruziyetini arttırdığı görülmüştür. HARVONI ve bir farmakokinetik iyileştirici ortamındatenofovir disoproksil fumarat güvenliliği henüz belirlenmemiştir. Özellikle yüksek renaldisfonksiyonriskitaşıyanhastalardaHARVONI'nin

elvitegravir/kobisistat/emtrisitabin/tenofovir disoproksil fumarat içeren sabit-dozlu

kombinasyon tableti veya tenofovir disoproksil fumarat ile birlikte takviyeli bir HIV proteaz inhibitörü (örn atazanavir veya darunavir) eşliğinde kullanılmasıyla ilişkilendirilen potansiyelrisk ve faydaları göz önünde bulundurulmalıdır. HARVONI ile eş zamanlı olarakelvitegravir/kobisistat/emtrisitabin/tenofovir disoproksil fumarat veya tenofovir disoproksilfumarat ve takviyeli bir HIV proteaz inhibitörü alan hastalar tenofovir ile ilişkili adversreaksiyonlar açısından izlenmelidir. Renal izleme tavsiyeleri için tenofovir disoproksilfumarat,emtrisitabin/tenofovirdisoproksilfumaratveya

elvitegravir/kobisistat/emtrisitabin/tenofovir disoproksil fumarat Kısa Ürün Bilgisine bakınız.

HMG-CoA redüktaz inhibitörleri ile kullanım


HARVONI ve HMG-CoA redüktaz inhibitörlerinin (statinler) birlikte kullanımı, statin konsantrasyonunu anlamlı bir şekilde arttırarak, miyopati ve rabdomiyoliz riskini arttırabilir(bkz. Bölüm 4.5).

Pediyatrik popülasyon


HARVONI'nin 12 yaş altı pediyatrik hastalarda kullanılması, bu popülasyonda güvenlilik ve etkililik belirlenmediğinden önerilmemektedir.

Yardımcı maddeler


HARVONI, alerjik reaksiyonlara sebep olabilen azo renklendirme ajanı gün batımı sarısı FCF (E110) içermektedir.

Bu ilaç her tablette 157 mg laktoz (monohidrat olarak) içermektedir. Galaktoz intoleransı, toplam laktaz eksikliği veya glukoz-galaktoz malabsorpsiyonu gibi nadir kalıtsal sorunlarıolan hastalar bu tıbbi ürünü almamalıdır.

4.5 Diğer tıbbi ürünler ile etkileşimler ve diğer etkileşim şekilleri

HARVONI ledipasvir ve sofosbuvir içerdiğinden, bu etkin maddelerle ayrı olarak tanımlanan herhangi bir etkileşim HARVONI kullanımı sırasında ortaya çıkabilir.

HARVONI'nin diğer tıbbi ürünleri etkileme potansiyeli:


Ledipasvir, ilaç taşıyıcıları P-gp ve meme kanseri direnç proteininin (BCRP)

in vitro

inhibitörü olup, eş zamanlı kullanıldığında bu taşıyıcıların substratlannın intestinalabsorbsiyonunu arttırabilir.

HARVONI'nin diğer tıbbi ürünlerden etkilenme potansiyeli:


Ledipasvir ve sofosbuvir ilaç taşıyıcıları olan P-gp ve BCRP'nin substratlarıdır, buna karşılık GS-331007 bu taşıyıcıların substratı değildir.

Güçlü P-gp indükleyicileri olan tıbbi ürünler (karbamazepin, fenobarbital, fenitoin, rifampisin, rifabutin ve sarı kantaron), ledipasvir ve sofosbuvir plazma konsantrasyonlarınıönemli ölçüde düşürerek ledipasvir/sofosbuvir'in terapötik etkisinde azalmaya neden olabilir,bu nedenle HARVONI ile birlikte kullanımı kontrendikedir (bkz. bölüm 4.3). Bağırsakta ortagüçlü P-gp indükleyicileri olan tıbbi ürünler (örn. okskarbazepin) ledipasvir ve sofosbuvirplazma konsantrasyonlarını düşürerek HARVONI'nin terapötik etkisinde azalmaya nedenolabilir. Bu tür tıbbi ürünlerin HARVONI ile birlikte kullanımı önerilmemektedir (bkz. bölüm4.4). Ledipasvir/sofosbuvir'in P-gp ve/veya BCRP'yi inhibe eden tıbbi ürünlerle birlikteuygulanması, GS-331007'nin plazma konsantrasyonunu yükseltmeden ledipasvir vesofosbuvir plazma konsantrasyonunu arttırabilir; HARVONI,P-gpve/veya

BCRP inhibitörleriyle birlikte uygulanabilir. CYP450 veya UGT1A1 enzimleri aracılı olarak ledipasvir/sofosbuvir ile klinik açıdan anlamlı tıbbi ürün etkileşimleri beklenmemektedir.

Vitamin K antagonistleri ile tedavi edilen hastalar


HARVONI ile tedavi sırasında karaciğer fonksiyonu değişebileceğinden, Uluslararası Normalize Oran (INR) değerlerinin yakın takibi önerilir.

Karaciğerde metabolize olan ilaçlar üzerinde direkt etkili antiviral (DEA) tedavisinin etkisi:

Karaciğerde metabolize olan ilaçların farmakokinetiği (örneğin, kalsineurin inhibitörleri gibiimmünosupresif ajanlar), HCV virüsünün temizlenmesiyle bağlantılı olarak DEA tedavisisüresince karaciğer fonksiyonlarındaki değişiklikten etkilenebilir.

HARVONI ve diğer tıbbi ürünler ile etkileşimler:


Tablo 5'de belirlenmiş veya potansiyel olarak klinik açıdan anlamlı tıbbi ürün etkileşimleri listelenmektedir (geometrik en küçük kareler ortalaması (GLSM) oranının %90 güven aralığı[CI], önceden belirlenmiş eşdeğerlik sınırları dahilinde “^”, üzerinde “|” veya altındadır“|”). Açıklanan tıbbi ürün etkileşimleri, ya ledipasvir/sofosbuvir ile ya da ayrı ajanlar olarakledipasvir ve sofosbuvir ile yürütülen çalışmalara veya ledipasvir/sofosbuvir ile oluşabileceğiöngörülen tıbbi ürün etkileşimlerine dayanmaktadır. Bu tablo geniş kapsamlı değildir.

Tablo 5: HARVONI ile diğer ilaçlar arasındaki etkileşimler

Terapötik alanlara göreilaçlar

Tıbbi ürün düzeyleri üzerindeki etkileri. EAA,Cmaks, Cmin için ortalamaoran (%90 güvenaralığı)a,b

HARVONI ile birlikte uygulamaya ilişkin öneriler

ASİT AZALTICI AJANLAR



pH arttıkça ledipasvir çözünürlüğü azalır. Gastrik pH'ı arttıranilaçların ledipasvirkonsantrasyonunu azaltmasıbeklenmektedir.

Antasitler



örn., Alüminyum veya magnezyum hidroksit;kalsiyum karbonat

Etkileşim araştırılmamıştır.

Beklenen:


| Ledipasvir ^ Sofosbuvir~ GS-331007(gastrik pH'ta yükselme)

HARVONI ile antasit uygulaması arasında 4 saat olması önerilir.

H2 reseptör antagonistleri



Famotidin (40 mg tek doz)/ledipasvir (90 mg tekdoz)c / sofosbuvir (400mg tek doz)c' d

HARVONI ile eş zamanlı dozlananfamotidind

Simetidine
Nizatidine
Ranitidine

Ledipasvir
| Cmaks 0,8 (0,69, 0,93)

~ EAA 0,89 (0,76, 1,06)

Sofosbuvir

t Cmaks 1,15 (0,88, 1,5) ~ EAA 1,11 (1, 1,24)

GS-331007

~ Cmaks 1,06 (0,97, 1,14) ~ EAA 1,06 (1,02, 1,11)

(gastrik pH'ta yükselme)

H2 reseptör antagonistleri günde iki kez famotidin 40 mg'a eşdeğer dozdaolacak şekilde HARVONI ile eşzamanlı veya ara bırakılarakuygulanabilir.

Famotidin (40 mg tek doz)/ledipasvir (90 mg tekdoz)c/ sofosbuvir (400mg tek doz)c,d

HARVONI'den 12 saat önce dozlananfamotidind

Ledipasvir | Cmaks 0,83 (0,69, 1)

~ EAA 0,98 (0,8, 1,2)

Sofosbuvir
~ Cmaks 1 (0,76, 1,32)

~ EAA 0,95 (0,82, 1,1)

GS-331007
~ Cmaks 1,13 (1,07, 1,2) ~ EAA 1,06 (1,01, 1,12)



(gastrik pH'ta yükselme)

Terapötik alanlara göretıbbi ürünler

Tıbbi ürün düzeyleri üzerindeki etkileri. EAA,Cmaks, Cmin için ortalamaoran (%90 güvenaralığı)a,b

HARVONI ile birlikte uygulamaya ilişkin öneriler

Proton pompası inhibitörleri


Omeprazol (20 mg günde birkez)/ledipasvir (90 mggünde bir kez)c/sofosbuvir (400 mggünde bir kez)c

HARVONI ile eş zamanlı dozlananomeprazol

Lansoprazole
Rabeprazole
Pantoprazole
Esomeprazole

Ledipasvir
| Cmaks 0,89 (0,61, 1,3)

| EAA 0,96 (0,66, 1,39)

Sofosbuvir

~ Cmaks 1,12 (0,88, 1,42) ~ EAA 1 (0,8, 1,25)

GS-331007

~ Cmaks 1,14 (1,01, 1,29) ~ EAA 1,03 (0,96, 1,12)

(gastrik pH'ta yükselme)

Omeprazol 20 mg'a eşdeğer proton pompası inhibitörü dozları HARVONIile eş zamanlı olarak uygulanabilir.Proton pompası inhibitörleriHARVONI'den önce alınmamalıdır.

ANTİARİTMİK İLAÇLAR


Amiodaron
Amiodaron, sofosbuvir ve ledipasvirkonsantrasyonlarıüzerindeki etkibilinmemektedir.
Amiodaronun sofosbuvir içeren bir rejimle birlikte uygulanması, ciddisemptomatik bradikardi ilesonuçlanabilir.
Yalnızca başka hiçbir alternatif yoksa kullanın. Eğer bu tıbbi ürünHARVONI ile uygulanıyorsa yakındanizleme yapılması önerilir (bölüm 4.4'eve bölüm 4.8'e bakınız).
Digoksin

Etkileşim araştırılmamıştır.

Beklenen:

t Digoksin^ Ledipasvir^ Sofosbuvir~ GS-331007

(P-gp inhibisyonu)

HARVONI ile digoksinin birlikte uygulanması digoksinkonsantrasyonunu arttırabilir.HARVONI ile birlikte uygulandığında,dikkat edilmesi ve digoksinin terapötikkonsantrasyonunun izlenmesiönerilmektedir.

Terapötik alanlara göretıbbi ürünler

Tıbbi ürün düzeyleri üzerindeki etkileri. EAA,Cmaks, Cmin için ortalamaoran (%90 güvenaralığı)a,b

HARVONI ile birlikte uygulamaya ilişkin öneriler

ANTİKOA GULANLAR


Dabigatran

eteksilat

Etkileşim araştırılmamıştır.

Beklenen:

t Dabigatran^ Ledipasvir^¦Sofosbuvir~ GS 331007

(P-gp inhibisyonu)

Dabigatran eteksilat HARVONI ile birlikte uygulandığında, anemi ve kanamabelirtilerine bakılması, klinik izleme tavsiyeedilmektedir. Koagülasyon testi, artandabigatran maruziyeti nedeniyle artankanama riskli hastaları tanımlamayayardımcıdır.
Vitamin K antagonistleri
Etkileşim çalışılmamıştır.
Tüm K vitamini antagonistleriyle INR'nin yakın takibi tavsiye edilmektedir. Bununnedeni, HARVONI ile tedavi sırasındakaraciğer fonksiyonunda değişikliklerinmeydana gelmesidir.

ANTİKONVÜLSANLAR


Fenobarbital

Fenitoin

Etkileşim araştırılmamıştır.

Beklenen:


| Ledipasvir

l

Sofosbuvir~ GS-331007

(P-gp indüksiyonu)

HARVONI'nin, fenobarbital ve fenitoin ile kullanımı kontrendikedir (bkz. bölüm 4.3).
Karbamazepin

Etkileşim araştırılmamıştır.

Beklenen:

l Ledipasvir

Gözlenen:


Sofosbuvir
| C

maks

0,52 (0,43, 0,62)

| EAA 0,52 (0,46, 0,59) C

min

(geçerli değil)

GS-331007

~ C

maksmin

(geçerli değil)

(P-gp indüksiyonu)

HARVONI'nin, karbamazepin ile kullanımı kontrendikedir (bkz. bölüm 4.3).

Terapötik alanlara göretıbbi ürünler

Tıbbi ürün düzeyleri üzerindeki etkileri. EAA,Cmaks, Cmin için ortalamaoran (%90 güvenaralığı)a,b

HARVONI ile birlikte uygulamaya ilişkin öneriler

Okskarbazepin
Etkileşim araştırılmamıştır.
HARVONI'nin okskarbazepin ile birlikte

Beklenen:


kullanımının ledipasvir ve sofosbuvir

| Ledipasvir
konsantrasyonunu düşürerek,

l

Sofosbuvir
HARVONI'nin terapötik etkisini azaltması

* GS-331007
beklenmektedir. Bu tip bir birlikte kullanım önerilmemektedir (bkz. bölüm

(P-gp indüksiyonu)
4.4)

ANTİMİKOBAKTERİYELLER



Rifampisin (600 mg
Etkileşim araştırılmamıştır
HARVONI'nin, rifampisin ile birlikte
günde bir kez)/

Beklenen:


kullanımı kontrendikedir (bkz. bölüm 4.3).
ledipasvir (90 mg
Rifampisin

tek doz)d

Cmaks

* EAA

^^Cmin

Gözlenen:


Ledipasvir

| Cmaks 0,65 (0,56, 0,76) | EAA 0,41 (0,36, 0,48)

(P-gp indüksiyonu)


Rifampisin (600mg
Etkileşim araştırılmamıştır.

günde bir kez) /

Beklenen:



sofosbuvir (400mg
Rifampisin

tek doz) d

( * Cmaks

* EAA

( >Cmin

Gözlenen:


Sofosbuvir

| Cmaks 0,23 (0,19, 0,29),

| EAA 0,28 (0,24, 0,32)

GS 331007

* Cmaks 1,23 (1,14, 1,34)
* EAA 0,95 (0,88, 1,03)(P-gp indüksiyonu)


Terapötik alanlara göretıbbi ürünler

Tıbbi ürün düzeyleri üzerindeki etkileri. EAA,Cmaks, Cmin için ortalamaoran (%90 güvenaralığı)a,b

HARVONI ile birlikte uygulamaya ilişkin öneriler

Rifabutin
Etkileşim araştırılmamıştır.

Beklenen:


| Ledipasvir

Gözlenen:


Sofosbuvir
| Cmaks 0,64 (0,53, 0,77),

| EAA 0,76 (0,63, 0,91) Cmin (geçerli değil)

GS 331007

~ Cmaks 1,15 (1,03, 1,27) ~ EAA 1,03 (o,95, 1,12)Cmin (geçerli değil)

(P-gp indüksiyonu)

HARVONI'nin, rifabutin ile birlikte kullanımı kontrendikedir (bkz. bölüm 4.3).
Rifapentin
Etkileşim araştırılmamıştır.

Beklenen:


| Ledipasvir

l^

GS-331007

(P-gp indüksiyonu)

HARVONI'nin rifapentin ile birlikte uygulanmasının ledipasvir ve sofosbuvirkonsantrasyonunu düşürerek,HARVONI'nin terapötik etkisini azaltmasıbeklenmektedir. Bu tür ilaçların birliktekullanımı önerilmemektedir.

SEDATİFLER/Hİ


PNOTİKLER


Midazolam (2.5 mg tek

doz)/

ledipasvir (90 mgtek doz)

Ledipasvir (90 mg günde bir kez)

Gözlenen:


Midazolam ~ Cmaks 1,07 (1, 1,14)

~ EAA 0,99 (0,95, 1,04) (CYP3A inhibisyonu)

Midazolam

~ Cmaks 0,95 (0,87, 1,04) ~ EAA 0,89 (0,84, 0,95)(CYP3A indüksiyonu)

Beklenen:


^ Sofosbuvir ~ GS-331007

HARVONI veya midazolam için doz ayarlaması gerekli değildir.

Terapötik alanlara göre ilaç

Tıbbi ürün düzeyleri üzerindeki etkileri. EAA,Cmaks Cmin için ortalamaoran (%90 güven aralığı)a,b

HARVONI ile birlikte uygulamaya ilişkin öneriler

HIVANTİVİRAL AJANLAR: TERS TRANSKRIPTAZ İNHİBİTÖRLERİ


Efavirenz/ emtrisitabin/ tenofovir disoproksilfumarat (600 mg/ 200mg/ 300 mg /günde birkez)/ ledipasvir (90 mggünde bir kez)c/sofosbuvir (400 mggünde bir kez)c,d
Efavirenz

~ Cmaks 0,87 (0,79, 0,97) ~ EAA 0,9 (0,84, 0,96)~ Cmin 0,91 (0,83, 0,99)

Emtrisitabin

~ Cmaks 1,08 (0,97, 1,21) ~ EAA 1,05 (0,98, 1,11)~ Cmin 1,04 (0,98, 1,11)

Tenofovir

i Cmaks 1,79 (1,56, 2,04) t EAA 1,98 (1,77, 2,23)i Cmin 2,63 (2,32, 2,97)

Ledipasvir
| Cmaks 0,66 (0,59, 0,75)
| EAA 0,66 (0,59, 0,75)

| Cmin 0,66 (0,57, 0,76)

Sofosbuvir

~ Cmaks 1,03 (0,87, 1,23) ~ EAA 0,94 (0,81, 1,1)

GS-331007
~ Cmaks 0,86 (0,76, 0,96) ~ EAA 0,9 (0,83, 0,97)~ Cmin 1,07 (1,02, 1,13)

HARVONI veya efavirenz/ emtrisitabin/ tenofovirdisoproksil fumarat için dozayarlaması gerekli değildir.

Terapötik alanlara göre ilaç

İlaç düzeyleri üzerindeki etkileri. EAA, Cmax Cminiçin ortalama oran (%90güven aralığı)a,b

HARVONI ile birlikte uygulamaya ilişkin öneriler

Emtrisitabin / rilpivirin / tenofovirdisoproksil fumarat/(200 mg/25 mg/300mg günde bir

kez)/

ledipasvir (90 mggünde bir kez)c/sofosbuvir (400 mggünde bir kez)c,d
Emtrisitabin

~ Cmaks 1,02 (0,98, 1,06) ~ EAA 1,05 (1,02, 1,08)~ Cmin 1,06 (0,97, 1,15)

Rilpivirin

~ Cmaks 0,97 (0,88, 1,07) ~ EAA 1,02 (0,94, 1.11)~ Cmin 1,12 (1,03, 1,21)

Tenofovir

~ Cmaks 1,32 (1,25, 1,39) t EAA 1,4 (1,31, 1,5)t Cmin 1,91 (1,74, 2,1)

Ledipasvir

~ Cmaks 1,01 (0,95, 1,07) ~ EAA 1,08 (1,02, 1,15)~ Cmin 1,16 (1,08, 1,25)

Sofosbuvir

~ Cmaks 1,05 (0,93, 1,2) ~ EAA 1,1 (1,01, 1,21)

GS-331007

~ Cmaks 1,06 (1,01, 1,11)

~ EAA 1,15 (1,11, 1,19) ~ Cmin 1,18 (1,13, 1,24)

HARVONI veya emtrisitabin/ rilpivirin/ tenofovir disoproksilfumarat için doz ayarlaması gereklideğildir.
Abakavir/ lamivudin (600 mg/300 mg gündebir kez)/ ledipasvir (90mg günde bir kez)c/sofosbuvir (400 mggünde bir kez)c,d
Abakavir

~ Cmaks 0,92 (0,87, 0,97) ~ EAA 0,9 (0,85, 0,94)

Lamivudin
~ Cmaks 0,93 (0,87, 1)

~ EAA 0,94 (0,9, 0,98) ~ Cmin 1,12 (1,05, 1,2)

Ledipasvir

~ Cmaks 1,1 (1,01, 1,19) ~ EAA 1,18 (1,1, 1,28)~ Cmin 1,26 (1,17, 1,36)

Sofosbuvir

~ Cmaks 1,08 (0,85, 1,35) ~ EAA 1,21 (1,09, 1,35)

GS-331007 ~ Cmaks 1 (0,94, 1,07)
~ EAA 1,05 (1,01, 1,09) ~ Cmin 1,08 (1,01, 1,14)

HARVONI veya abakavir/lamivudin için doz ayarlaması gerekli değildir.

Terapötik alanlara göre ilaç

İlaç düzeyleri üzerindeki etkileri. EAA, Cmax Cminiçin ortalama oran (%90güven aralığı)a,b

HARVONI ile birlikte uygulamaya ilişkin öneriler

HIVANTİVİRAL AJANLAR: HIVPROTEAZ İNHİBİTÖRLERİ


Ritonavir takviyeli atazanavir
(300 mg/100 mg günde bir kez)/ ledipasvir (90mg günde bir kez)c/sofosbuvir (400 mggünde bir kez)c,d
Atazanavir
~ Cmaks 1,07 (1, 1,15)

~ EAA 1,33 (1,25, 1,42) t Cmin 1,75 (1,58, 1,93)

Ledipasvir

t Cmaks 1,98 (1,78, 2,2) t EAA 2,13 (1,89, 2,4)t Cmin 2,36 (2,08, 2,67)

Sofosbuvir

~ Cmaks 0,96 (0,88, 1,05) ~ EAA 1,08 (1,02, 1,15)

GS-331007

~ Cmaks 1,13 (1,08, 1,19) ~ EAA 1,23 (1,18, 1,29)~ Cmin 1,28 (1,21, 1,36)

HARVONI veya atazanavir (ritonavir takviyeli) için doz ayarlaması gereklideğildir.

Tenofovir/emtrisitabin+atazanavir/ ritonavir kombinasyonu içinaşağıdaki bilgilere bakınız.

Ritonavir takviyeli atazanavir (300 mg/
100 mg günde bir kez) + emtrisitabin/tenofovir disoproksilfumarat (200 mg/
300 mg günde bir kez)/ ledipasvir (90 mg gündebir kez)c/ sofosbuvir(400 mg günde bir kez)c'

d

Aynı zamanda dozlanırf

Atazanavir

~ Cmaks 1,07 (0,99, 1,14) ~ EAA 1,27 (1,18, 1,37)t Cmin 1,63 (1,45, 1,84)

Ritonavir

~ Cmaks 0,86 (0,79, 0,93) ~ EAA 0,97 (0,89, 1,05)t Cmin 1,45 (1,27, 1,64)

Emtrisitabin
~ Cmaks 0,98 (0,94, 1,02) ~ EAA 1 (0,97, 1,04)

~ Cmin 1,04 (0,96, 1,12)

Tenofovir

t Cmaks 1,47 (1,37, 1,58) ~ EAA 1,35 (1,29, 1,42)t Cmin 1,47 (1,38, 1,57)

Ledipasvir

t Cmaks 1,68 (1,54, 1,84) t EAA 1,96 (1,74, 2,21)t Cmin 2,18 (1,91, 2,5)

Sofosbuvir

~ Cmaks 1,01 (0,88, 1,15) ~ EAA 1,11 (1,02, 1,21)

GS-331007
~ Cmaks 1,17 (1,12, 1,23) ~ EAA 1,31 (1,25, 1,36)t Cmin 1,42 (1,34, 1,49)

HARVONI, atazanavir/ritonavir eşliğinde kullanılantenofovir disoproksil fumarat ilebirlikte verildiğinde tenofovirkonsantrasyonunu artmıştır.

HARVONI ve bir farmakokinetik iyileştirici (örn ritonavir veyakobisistat) ortamında tenofovirdisoproksil fumarat güvenliliği henüzbelirlenmemiştir.

Diğer alternatifler mevcut değilse bu kombinasyon, dikkatli ve sık böbrektakibi ile kullanılmalıdır. (bkz bölüm4.4 ).

Atazanavir konsantrasyonları, bilirubin düzeyleri/ikterus yükselmesiriskiyle beraber artmaktadır. Bu risk,HCV tedavisinde ribavirin kullanımıdurumunda daha da artmaktadır.

Terapötik alanlara göre ilaç

İlaç düzeyleri üzerindeki etkileri. EAA, Cmax Cminiçin ortalama oran (%90güven aralıgı)a,b

HARVONI ile birlikte uygulamaya ilişkin öneriler

Ritonavir takviyeli darunavir

(800 mg/100 mg günde bir kez)/ ledipasvir (90mg günde bir kez)d

Darunavir

~ Cmaks 1,02 (0,88, 1,19) ~ EAA 0,96 (0,84, 1,11)~ Cmin 0,97 (0,86, 1,1)

Ledipasvir
i Cmaks 1,45 (1,34, 1,56)

|

EAA 1,39 (1,28, 1,49)i Cmin 1,39 (1,29, 1,51)

HARVONI veya darunavir (ritonavir takviyeli) için doz ayarlaması gereklideğildir.

Tenofovir/emtrisitabin + darunavir/ritonavir kombinasyonu içinaşağıdaki bilgilere bakınız.

Ritonavir takviyeli darunavir
(800 mg/100 mg günde bir kez)/ sofosbuvir (400mg günde bir kez)
Darunavir
~ Cmaks 0,97 (0,94, 1,01) ~ EAA 0,97 (0,94, 1)

~ Cmin 0,86 (0,78, 0,96)

Sofosbuvir

i Cmaks 1,45 (1,1, 1,92) i EAA 1,34 (1,12, 1,59)

GS-331007
~ Cmaks 0,97 (0,9, 1,05) ~ EAA 1,24 (1,18, 1,3)

Terapötik alanlara göre ilaç

İlaç düzeyleri üzerindeki etkileri. EAA, CmaxCmin için ortalama oran(%90 güven aralığı)a,b

HARVONI ile birlikte uygulamaya ilişkin öneriler

Ritonavir takviyeli darunavir (800 mg/
100 mg günde bir kez) + emtrisitabin/tenofovir disoproksilfumarat (200 mg/
300 mg günde bir kez)/ ledipasvir (90 mg gündebir kez)c/ sofosbuvir(400 mg günde bir kez)c'

d

Aynı zamanda dozlanırf

Darunavir

~ Cmaks 1,01 (0,96, 1,06) ~ EAA 1,04 (0,99, 1,08)~ Cmin 1,08 (0,98, 1,2)

Ritonavir

~ Cmaks 1,17 (1,01, 1,35) ~ EAA 1,25 (1,15, 1,36)t Cmin 1,48 (1,34, 1,63)

Emtrisitabin
~ Cmaks 1,02 (0,96, 1,08) ~ EAA 1,04 (1, 1,08)

~ Cmin 1,03 (0,97, 1,1)

Tenofovir

t Cmaks 1,64 (1,54, 1,74) t EAA 1,5 (1,42, 1,59)t Cmin 1,59 (1,49, 1,7)

Ledipasvir
~ Cmaks 1,11 (0,99, 1,24) ~ EAA 1,12 (1, 1,25)

~ Cmin 1,17 (1,04, 1,31)

Sofosbuvir
| Cmaks 0,63 (0,52, 0,75)

| EAA 0,73 (0,65, 0,82)

GS-331007

~ Cmaks 1,1 (1,04, 1,16) ~ EAA 1,2 (1,16, 1,24)~ Cmin 1,26 (1,2, 1,32)

HARVONI, tenofovir disoproksil fumarat eşliğinde kullanılandarunavir/ritonavir ile birlikteverildiğinde tenofovirkonsantrasyonunu arttırmıştır.

HARVONI ve bir farmakokinetik iyileştirici (örn ritonavir veyakobisistat) ortamında tenofovirdisoproksil fumarat güvenliliği henüzbelirlenmemiştir.

Diğer alternatifler mevcut değilse bu kombinasyon, dikkatli ve sık böbrektakibi ile kullanılmalıdır (bkz bölüm4.4 ).

Terapötik alanlara göre ilaç

İlaç düzeyleri üzerindeki etkileri. EAA, Cmaks Cminiçin ortalama oran (%90güven aralığı)a,b

HARVONI ile birlikte uygulamaya ilişkin öneriler

Ritonavir+emtrisitabin/ tenofovir disoproksilfumarat takviyeliLopinavir

Etkileşim araştırılmamıştır

Beklenen:

t Lopinavirt Ritonavir

^ Emtrisitabin t Tenofovir

t Ledipasvir ^ Sofosbuvir~ GS-331007

Tenofovir disoproksil fumarat ile birlikte kullanılan Lopinavir/ritonavirile birlikte verildiğinde,

HARVONI'nin tenofovirin konsantrasyonunu arttırması beklenir.

HARVONI ve bir farmakokinetik arttırıcı (örneğin ritonavir veyakobisistat) uygulanmasında tenofovirdisoproksil fumaratın güvenliğikanıtlanmamıştır.

Diğer alternatifler mevcut değilse bu kombinasyon, dikkatli ve sık böbrektakibi ile kullanılmalıdır (bkz bölüm4.4 ).

Ritonavir takviyeli tipranavir

Etkileşim

araştırılmamıştır.

Beklenen:


| Ledipasvir

l

Sofosbuvir~ GS-331007

(P-gp indüksiyonu)

HARVONI'nin tipranavir (ritonavir takviyeli) ile birlikteuygulanmasının ledipasvirkonsantrasyonunu düşürerek,HARVONI'nin terapötik etkisiniazaltması beklenmektedir.Birlikte uygulama önerilmez.

HIVANTİVİRAL AJANLAR: İNTEGRAZ İNHİBİTÖRLERİ


Raltegravir (400 mg günde ikikez)/ ledipasvir (90mg günde bir kez)d

Raltegravir

| Cmaks 0,82 (0,66, 1,02) ~ EAA 0,85 (0,7, 1,02)t Cmin 1,15 (0,9, 1,46)

Ledipasvir

~ Cmaks 0,92 (0,85, 1) ~ EAA 0,91 (0,84, 1)~ Cmin 0,89 (0,81, 0,98)

HARVONI veya raltegravir için doz ayarlaması gerekli değildir.
Raltegravir
(400 mg günde iki kez)/ sofosbuvir (400 mggünde bir kez)d

Raltegravir

| Cmaks 0,57 (0,44, 0,75)

l

EAA 0,73 (0,59, 0,91)~ Cmin 0,95 (0,81, 1,12)

Sofosbuvir

~ Cmaks 0,87 (0,71, 1,08) ~ EAA 0,95 (0,82, 1,09)

GS-331007

~ Cmaks 1,09 (0,99, 1,19) ~ EAA 1,02 (0,97, 1,08)

Terapötik alanlara göre ilaç

İlaç düzeyleri üzerindeki etkileri. EAA, Cmaks Cminiçin ortalama oran (%90güven aralığı)a,b

HARVONI ile birlikte uygulamaya ilişkin öneriler

Elvitegravir/ kobisi stat/emtri sitabin/tenofovir disoproksilfumarat
(150 mg/150 mg/200 mg/ 300 mg günde birkez)/ ledipasvir (90 mggünde bir kez)c/sofosbuvir (400 mggünde bir kez)c
Etkileşim araştırılmamıştır.

Beklenen:


^ Emtrisitabin | Tenofovir

Gözlenen:


Elvitegravir

~ Cmaks 0,88 (0,82, 0,95) ~ EAA 1,02 (0,95, 1,09)t Cmin 1,36 (1,23, 1,49)

Kobisistat

~ Cmaks 1,25 (1,18, 1,32) t EAA 1,59 (1,49, 1,7)t Cmin 4,25 (3,47, 5,22)

Ledipasvir

t Cmaks 1,63 (1,51, 1,75) t EAA 1,78 (1,64, 1,94)t Cmin 1,91 (1,76, 2,08)

Sofosbuvir

t Cmaks 1,33 (1,14, 1,56) t EAA 1,36 (1,21, 1,52)

GS-331007
t Cmaks 1,33 (1,22, 1,44) t EAA 1,44 (1,41, 1,48)t Cmin 1,53 (1,47, 1,59)

Elvitegravir/

kobisistat/emtrisitabin/tenofovir disoproksil fumarat ile verildiğinde,HARVONI'nin tenofovirinkonsantrasyonunu artmasıbeklenmektedir.

HARVONI ve bir farmakokinetik arttırıcının (örneğin ritonavir veyakobisistat) uygulanması durumundatenofovir disoproksil fumaratıngüvenliliği tespit edilememiştir.

Diğer alternatifler mevcut değilse bu kombinasyon, dikkatli ve sık böbrektakibi ile kullanılmalıdır (bkz bölüm4.4 ).

Dolutegravir
Etkileşim araştırılmamıştır.

Beklenen:


^ Dolutegravir ^ Ledipasvir^¦Sofosbuvir~ GS-331007
Doz ayarlaması gerekmemekedir.

BİTKİSEL TAKVİYELER


Sarı kantaron
Etkileşim araştırılmamıştır.

Beklenen:


| Ledipasvir

l

Sofosbuvir^GS-331007

(P-gp indüksiyonu)

HARVONI'nin, sarı kantaron ile kullanılması kontrendikedir (bkz.bölüm 4.3).

Terapötik alanlara göre ilaç

İlaç düzeyleri üzerindeki etkileri. EAA, Cmaks Cminiçin ortalama oran (%90güven aralığı)a,b

HARVONI ile birlikte uygulamaya ilişkin öneriler

HMG-COA REDÜKTAZ İNHİBİTÖRLERİ


Rosuvastating

t Rosuvastatin

(OATP ve BCRP ilaç Taşıyıcılarınm inhibisyonu)

HARVONI ile rosuvastatinin eş zamanlı uygulaması, rabdomiyoliz dahilyüksek miyopati riskiyle ilişkilirosuvastatin konsantrasyonunu (EEA'dabirkaç kat artış) anlamlı düzeydearttırabilir. HARVONI ilerosuvastatinin eş zamanlı uygulanmasıkontrendikedir (bkz. bölüm 4.3)
Pravastating

t Pravastatin

HARVONI'nin pravastatin ile birlikte kullanımı, pravastatinin yüksekmiyopati riskiyle ilişkilendirilenkonsantrasyonunu önemli derecedearttırabilir. Bu hastalarda klinik vebiyokimyasal kontrol önerilmektedirve doz ayarlamasına ihtiyaçduyulabilir (bkz. bölüm 4.4)
Diğer statinler

Beklenen:

t Statinler
Diğer HMG CoA redüktaz inhibitörleri ile etkileşimleri göz ardıedilemez. HARVONI ile birlikteuygulandığında, statinlerin dozuazaltılmış olarak verilmeli ve statinadvers reaksiyonlarının dikkatlicetakibi yapılmalıdır (bkz. Bölüm 4.4).

NARKOTİK ANALJEZİKLER


Metadon

Etkileşim araştırılmamıştır.

Beklenen:


^ Ledipasvir

HARVONI veya metadon için doz ayarlaması gerekli değildir.

Metadon (Metadon idametedavisi [30 ila 130mg/günlük])/sofosbuvir (400 mggünde bir kez) d

R-metadon

~ Cmaks 0,99 (0,85, 1,16) ~ EAA 1,01 (0,85, 1,21)~ Cmin 0,94 (0,77, 1,14)

S-metadon

~ Cmaks 0,95 (0,79, 1,13) ~ EAA 0,95 (0,77, 1,17)~ Cmin 0,95 (0,74, 1,22)

Sofosbuvir

| Cmaks 0,95 (0,68, 1,33) t EAA 1,3 (1, 1,69)

GS-331007
| Cmaks 0,73 (0,65, 0,83) ~ EAA 1,04 (0,89, 1,22)

Terapötik alanlara göre ilaç

İlaç düzeyleri üzerindeki etkileri. EAA, Cmaks Cminiçin ortalama oran (%90güven aralığı)a,b

HARVONI ile birlikte uygulamaya ilişkin öneriler

İMMÜNOSÜPRESANLAR


Siklosporing

Etkileşim araştırılmamıştır.

Beklenen:

t Ledipasvir^ Siklosporin
Birlikte uygulamanın başlangıcında HARVONI veya siklosporin içindoz ayarlaması gerekli değildir.Daha sonra yakından izleme vesiklosporin'in doz ayarlamasıgerekebilir.

Siklosporin

(600 mg tek doz)/ sofosbuvir (400 mg tekdoz)h

Siklosporin

~ Cmaks 1,06 (0,94, 1,18) ~ EAA 0,98 (0,85, 1,14)

Sofosbuvir

t Cmaks 2,54 (1,87, 3,45) t EAA 4,53 (3,26, 6,3)

GS-331007
| Cmaks 0,6 (0,53, 0,69)
~ EAA 1,04 (0,9, 1,2)

Takrolimus

Etkileşim araştırılmamıştır.

Beklenen:


^ Ledipasvir
Birlikte uygulamanın başlangıcında HARVONI veyatakrolimus için doz ayarlamasıgerekli değildir.
Daha sonra yakından izleme ve takrolimus'un doz ayarlamasıgerekebilir.
Takrolimus (5 mg tek doz)/sofosbuvir (400 mg tekdoz)h
Takrolimus

I Cmaks 0,73 (0,59, 0,9) t EAA 1,09 (0,84, 1,4)

Sofosbuvir

I Cmaks 0,97 (0,65, 1,43) t EAA 1,13 (0,81, 1,57)

GS-331007
~ Cmaks 0,97 (0,83, 1,14) ~ EAA 1 (0,87, 1,13)

Terapötik alanlara göre ilaç

İlaç düzeyleri üzerindeki etkileri. EAA, Cmaks Cminiçin ortalama oran (%90güven aralığı)a,b

HARVONI ile birlikte uygulamaya ilişkin öneriler

ORAL KONTRASEPTİFLER


Norgestimat/etinil estradiol (norgestimat0,18 mg/ 0,215 mg/0,25 mg /etinil estradiol0,025 mg)/ ledipasvir(90 mg günde bir kez)d

Norelgestromin ~ Cmaks 1,02 (0,89, 1,16)~ EAA 1,03 (0,9, 1,18)~ Cmin 1,09 (0,91, 1,31)

Norgestrel

~ Cmaks 1,03 (0,87, 1,23) ~ EAA 0,99 (0,82, 1,2)~ Cmin 1 (0,81, 1,23)

Etinil estradiol i Cmaks 1,4 (1,18, 1,66)

~ EAA 1,2 (1,04, 1,39) ~ Cmin 0,98 (0,79, 1,22)

Oral kontraseptifler için doz ayarlaması gerekli değildir.

Norgestimat/etinil estradiol (norgestimat(0,18 mg/0.215mg/ 0,25mg /etinil estradiol0,025 mg)/ sofosbuvir(400 mg günde bir kez)d

Norelgestromin ~ Cmaks 1,07 (0,94, 1,22)~ EAA 1,06 (0,92, 1,21)~ Cmin 1,07 (0,89, 1,28)

Norgestrel

~ Cmaks 1,18 (0,99, 1,41) i EAA 1,19 (0,98, 1,45)i Cmin 1,23 (1, 1,51)

Etinil estradiol ~ Cmaks 1,15 (0,97, 1,36)~ EAA 1,09 (0,94, 1,26)~ Cmin 0,99 (0,8, 1,23)

a. Çalışma tıbbi ürünlerinin tek başına veya kombinasyon halinde eş zamanlı ilaçfarmakokinetiklerinin ortalama oranı (%90 CI (güven aralığı)). Etki yok = 1

b. Tüm etkileşim çalışmaları sağlıklı gönüllülerde gerçekleştirilmiştir.

c. HARVONI olarak uygulandı.

d. Farmakokinetik etkileşim bağı eksikliği %70-143.

e. Bunlar, benzer etkileşimlerin beklenebileceği sınıf dahilindeki ilaçlardır.

f. Atazanavir/ritonavir+emtrisitabin/tenofovir disoproksil fumarat veya

darunavir/ritonavir+emtrisitabin/tenofovir disoproksil fumarat ve HARVONI'nin aşamalı uygulaması (12 saatlik farklarla) benzer sonuçlar vermiştir.

g. Bu çalışma, 2 direkt etkili antiviral varlığında yapılmıştır.

h. Biyoeşdeğerlik/Eşdeğerlik sınırı %80-125

4.6 Gebelik ve laktasyonGenel tavsiye

Gebelik kategorisi: B

23Çocuk doğurma potansiyeli olan kadınlar/Doğum kontrolü (Kontrasepsiyon)

HARVONI ribavirin ile birlikte kullanıldığında, kadın hastalarda ve erkek hastaların kadın partnerlerinde gebelikten kaçınmak için azami özen gösterilmelidir. Ribavirine maruz kalantüm hayvan türlerinde önemli teratojenik ve/veya embriyosidal etkiler görülmüştür. Çocukdoğurma potansiyeli olan kadınların veya erkek partnerlerinin tedavi sırasında ve tedavininsonlandırılmasının ardından bir süre için ribavirin Kısa Ürün Bilgisinde önerildiği şekildeetkili bir doğum kontrol yöntemi kullanmaları gerekir. Ek bilgi için ribavirin Kısa ÜrünBilgilerine bakınız.

Gebelik dönemi

Ledipasvir, sofosbuvir veya HARVONI'nin gebe kadınlarda kullanımı hakkında veri yoktur veya veriler sınırlıdır (300'den az gebelik sonucu).

Hayvan çalışmaları üreme toksisitesi açısından doğrudan zararlı etki göstermemektedir. Sıçan ve tavşanlarda ledipasvir veya sofosbuvir ile fetal gelişim üzerinde etki gözlenmemiştir.Ancak insanlarda önerilen klinik dozda maruziyete bağlı olarak sıçanlarda sofosbuvir içinelde edilen maruziyet marjlarını tam olarak tahmin etmek mümkün olmamıştır (bkz. bölüm5.3).

Önlem olarak HARVONI'nin gebelik sırasında kullanılmaması tercih edilmelidir.

Laktasyon dönemi

Ledipasvir veya sofosbuvir ve metabolitlerinin insan sütüne geçip geçmediği bilinmemektedir.

Hayvanlardaki mevcut farmakokinetik verilerde ledipasvir ve sofosbuvir metabolitlerinin süte geçtiği gösterilmiştir (bkz. bölüm 5.3).

Yenidoğanlar/bebekler üzerindeki risk göz ardı edilemez. Dolayısıyla HARVONI emzirme döneminde kullanılmamalıdır.

Üreme yeteneği/Fertilite

HARVONI'nin fertilite üzerindeki etkisine ilişkin insan verileri bulunmamaktadır. Hayvan çalışmaları, ledipasvir veya sofosbuvirin fertilite üzerinde zararlı etkileri olduğunugöstermemektedir.

Eğer ribavirin, HARVONI ile birlikte uygulanıyorsa; gebelik ve emzirme süresince, ribavirin kullanımına ilişkin kontrendikasyonlar geçerlidir (bkz. ribavirin Kısa Ürün Bilgileri).

4.7 Araç ve makine kullanımı üzerindeki etkileri

HARVONI'nin (tek başına ya da ribavirinle kombinasyon halinde uygulandığında) araç ve makine kullanma yetisi üzerinde etkisi yoktur veya çok az etkisi vardır. Bununla beraberhastalara, ledipasvir/sofosbuvir ile tedavi edilen hastalarda plasebo ile karşılaştırıldığındayorgunluğun daha sık olduğu söylenmelidir.

4.8 İstenmeyen etkiler

Yetişkinlerde güvenlilik profilinin özeti


HARVONI'nin güvenlilik değerlendirmesi, esas olarak, ribavirin ile kombinasyon halinde HARVONI alan 872 hasta dahil 8, 12 veya 24 hafta HARVONI alan 1952 hastada kontrololmaksızın havuzlanmış Faz 3 klinik çalışmalarına dayanmaktadır.

24

Advers olaylar nedeniyle tedaviyi kalıcı olarak kesen hastaların oranı 8, 12 ve 24 hafta boyunca ledipasvir/sofosbuvir alan hastalar için sırasıyla %0, <%1 ve %1 ve 8, 12 ve 24 haftaboyunca ledipasvir/sofosbuvir + ribavirin kombinasyonu alan hastalar için sırasıyla <%1, %0ve %2'dir.

Klinik araştırmalarda, ledipasvir/sofosbuvir ile tedavi edilen hastalarda plaseboyla karşılaştırıldığında en yaygın olarak yorgunluk ve baş ağrısı görülmüştür.Ledipasvir/sofosbuvir, ribavirinle birlikte araştırıldığında, ledipasvir/sofosbuvir + ribavirinkombinasyon tedavisine karşı en sık gözlenen advers ilaç reaksiyonları ribavirinin bilinengüvenlilik profiliyle tutarlı olup, beklenen advers ilaç reaksiyonlarının sıklığı veya şiddetindeartış olmamıştır.

Advers ilaç reaksiyonlarının tablo halinde listesi


HARVONI'de tanımlanan advers ilaç reaksiyonları aşağıda sıralanmaktadır (Tablo 6). Advers reaksiyonlar vücut sistem organ sınıfı ve sıklığa göre aşağıda listelenmektedir.Sıklıklar aşağıdaki gibi tanımlanmaktadır: çok yaygın (> 1/10), yaygın (> 1/100 ila < 1/10),yaygın değil (> 1/1000 ila < 1/100), seyrek (> 1/10.000 ila < 1/1000) veya çok seyrek(< 1/10.000), bilinmiyor (eldeki verilerden hareketle tahmin edilemiyor).

Tablo 6: HARVONI tedavisinde tanımlanan advers ilaç reaksiyonları

Sıklık

Advers ilaç reaksiyonları

Sinir sistemi hastalıkları:


Çok yaygın
Baş ağrısı

Deri ve deri-altı doku hastalıkları:



Yaygın
Döküntü
Bilinmiyor
Anjiyoödem

Genel bozukluklar ve uygulama bölgesine ilişkin hastalıklar:


Çok yaygın
Yorgunluk

Dekompanse sirozlu ve/veya karaciğer transplantasyonu bekleyen veya karaciğer transplantasyonu sonrası yetişkinler


Dekompanse karaciğer hastalığı olan ve/veya karaciğer transplantasyonu sonrası yetişkinlerde 12 hafta veya 24 hafta ribavirin'le birlikte alınan ledipasvir/sofosbuvir'in güvenlilik profili, ikiaçık etiketli çalışmada (SOLAR-1 ve SOLAR-2) değerlendirilmiştir. Ribavirin'le birlikteledipasvir/sofosbuvir alan dekompanse sirozlu ve/veya karaciğer transplantasyonu sonrasıhastalarda yeni bir advers ilaç reaksiyonu tespit edilmemiştir. Dekompanse hastaların ve/veyakaraciğer transplantasyonu sonrası hastaların dahil edilmediği çalışmalara kıyasla buçalışmada ciddi advers olaylar da dahil olmak üzere advers olaylar daha sık görülmüş olsa da,görülen advers olaylar ilerlemiş karaciğer hastalığının ve/veya transplantasyonun kliniksekelleri olarak beklenen olaylardır veya ribavirin'in bilinen güvenlilik profiliyle uyumludur(bu çalışma hakkında detaylı bilgi için bkz. bölüm 5.1).

Ribavirin'le birlikte ledipasvir/sofosbuvir ile tedavi edilen hastaların hemoglobin düzeyi, tedavi sırasında hastaların %39'unda < 10 g/dL'ye ve %13'ünde < 8,5 g/dL'ye düşmüştür.Hastaların %15'inde ribavirin alımına son verilmiştir.

Karaciğer transplantasyonu yapılan hastaların %7'sinde immünosupresif ajanların dozlarında değişiklik gerekmiştir.

25

Böbrek yetmezliği olan hastalar


Ledipasvir/sofosbuvir, açık etiketli bir çalışmada (Çalışma 0154) şiddetli böbrek yetmezliği ve genotip 1 KHC'li 18 hastaya 12 hafta uygulanmıştır. Bu sınırlı klinik güvenlilik verisetinde, advers olayların oranı şiddetli böbrek yetmezliği olan hastalarda beklenenden açık birşekilde yükselmemiştir.

HARVONI'nin güvenliliği, diyaliz gerektiren SEBH'li 95 hastanın dahil olduğu 12 haftalık kontrolsüz bir çalışmada değerlendirilmiştir (Çalışma 4063). Bu durumda, sofosbuvirmetaboliti GS-331007 maruziyeti, klinik öncesi çalışmalarda gözlemlenen adversreaksiyonların düzeyini geçmiş, 20 kat artmıştır. Bu sınırlı klinik güvenlilik veri setinde,advers olayların ve ölümlerin oranı, ESRD hastalarında beklenenden açık bir şekildeyükselmemiştir.

Pediyatrik popülasyon


12 yaşından 18 yaşına kadar olan adölesanlarda HARVONI etkililiği ve güvenliliği, açık etiketli Faz 2 klinik çalışmasında (Çalışma 1116) 12 hafta ledipasvir/sofosbuvir ile tedaviedilen genotip 1 HCV ile enfekte 100 hastadan elde edilen verilere dayanmaktadır. Gözlenenadvers reaksiyonlar, yetişkinlerde ledipasvir/sofosbuvir klinik çalışmalarında gözlenenler iletutarlıydı (bakınız Tablo 6).

Belirli advers reaksiyonların açıklamasıKardiyak aritmiler


Amiodaron ve/veya kalp hızını düşüren başka ilaçlarla kullanıldığında, HARVONI'yle, şiddetli bradikardi ve kalp bloğu vakaları gözlemlenmiştir (bölüm 4.4'e ve bölüm 4.5'e bakın).

Deri hastalıkları


Sıklık bilinmiyor: Stevens-Johnson sendromu

Şüpheli advers reaksiyonların raporlanması


Ruhsatlandırma sonrası şüpheli ilaç advers reaksiyonlarının raporlanması büyük önem taşımaktadır. Raporlama yapılması, ilacın yarar/risk dengesinin sürekli olarak izlenmesineolanak sağlar. Sağlık mesleği mensuplarının herhangi bir şüpheli advers reaksiyonu TürkiyeFarmakovijilans Merkezi (TÜFAM)'ne bildirmeleri gerekmektedir.

(www.titck.gov.tr;[email protected];4.9 Doz aşımı ve tedavisi

Ledipasvir ve sofosbuvirin belgelenmiş en yüksek dozları sırasıyla 10 gün boyunca günde iki kez 120 mg ve 1200 mg'lık tek bir dozdur. Sağlıklı gönüllüleri kapsayan bu çalışmalarda budoz düzeylerinde olumsuz bir etki gözlenmemiştir ve advers olaylar, sıklık ve şiddet açısındanplasebo gruplarında raporlananlara benzer niteliktedir. Daha yüksek dozların etkileribilinmemektedir.

HARVONI ile doz aşımı için belirli bir antidot bulunmamaktadır. Doz aşımı meydana gelirse, toksisite kanıtı için hastanın izlenmesi gerekir. HARVONI ile doz aşımı tedavisi, hastanın klinikdurumunun gözlenmesinin yanı sıra yaşamsal bulguların izlenmesini de içeren genel destekleyiciönlemlerden oluşmaktadır. Ledipasvir yüksek oranda plazma proteine bağlandığından,hemodiyalizin anlamlı düzeyde ledipasvir atılımı sağlaması olasılığı düşüktür. Hemodiyaliz,sofosbuvirin dolaşımdaki baskın metaboliti olan GS-331007'yi %53'lük bir ekstraksiyon oranıylaetkili bir şekilde ortadan kaldırabilir.

265. FARMAKOLOJİK ÖZELLİKLER5.1 Farmakodinamik özellikler

Farmakoterapötik grup: Direkt etkili antiviral; ATC kodu: J05AP51

Etki mekanizması


Ledipasvir, hem RNA replikasyonu hem de HCV virionlarının oluşması için temel öneme sahip HCV NS5A proteinini hedef alan bir HCV inhibitörüdür. NS5A'nın enzimatikfonksiyonu bulunmadığından, ledipasvir tarafından yapılan NS5A inhibisyonu şimdilikbiyokimyasal açıdan doğrulanamamaktadır.

İn vitro

direnç seçimi ve çapraz direnççalışmaları ledipasvirin etki modu olarak NS5A'yı hedef aldığını göstermektedir.

Sofosbuvir, viral replikasyon için vazgeçilmez olan HCV NS5B RNA'ya bağımlı RNA polimerazının pangenotipik bir inhibitörüdür. Sofosbuvir, intrasellüler metabolizmaylafarmakolojik olarak aktif üridin trifosfat analoğuna (GS-461203) dönüşen bir nükleotidönilaçtır. NS5B polimeraz tarafından HCV RNA'ya dahil edilir ve zincir sonlandırıcısı göreviyapar. GS-461203 (sofosbuvirin etkin metaboliti) insan DNA ve RNA polimerazlarınıninhibitörü olmadığı gibi mitokondriyal RNA polimeraz inhibitörü de değildir.

Antiviral aktivite


Klinik izolatlardaki NS5A ve NS5B dizilerini kodlayan tüm uzunluktaki ya da kimerik replikonlara karşı ledipasvir ve sofosbuvir'in EC50 değerleri Tablo 7'de detaylandırılmıştır.%40 insan serumu varlığının sofosbuvirin anti-HCV aktivitesi üzerinde herhangi bir etkisiolmamıştır, fakat ledipasvirin genotip 1a HCV replikonlarına karşı anti-HCV aktivitesini 12kat azaltmıştır.

Tablo 7: Ledipasvir ve sofosbuvirin kimerik replikonlara karşı aktivitesi


Genotip

replikonları

Ledipasvir aktivitesi (EC50, nM)

Sofosbuvir aktivitesi (EC50, nM)

Stabil

replikonlar

NS5A geçici replikonlarMedyan (oran)a

Stabil

replikonlar

NS5B geçici replikonlarMedyan (oran)a

Genotip 1a
0,031
0,018 (0,009-0,085)
40
62 (29-128)
Genotip 1b
0,004
0,006 (0,004-0,007)
110
102 (45-170)
Genotip 2a
21-249
-
50
29 (14-81)
Genotip 2b
16-530b
-
15b
-
Genotip 3 a
168
-
50
81 (24-181)
Genotip 4a
0,39
-
40
-
Genotip 4d
0,6
-
-
-
Genotip 5 a
0,15b
-
15b
-
Genotip 6a
1,1b
-
14b
-
Genotip 6e
264b
-
-
-

a. Hasta izolatlarından NS5A veya NS5B taşıyan geçiçi replikonlar
b. Genotip 2b, 5a ve 6a'dan NS5B genleri taşıyan kimerik replikonlar sofosbuvir testi içinkullanılırken, genotip 2b, 5a, 6a ve 6e'den NS5A genleri taşıyan kimerik replikonlar ledipasvir testiiçin kullanılır

Direnç


Hücre kültüründe


Genotip 1a ve 1b için hücre kültüründe ledipasvire azalmış duyarlılığı olan HCV replikonları seçilmiştir. Ledipasvire azalmış duyarlılık hem genotip 1a hem de 1b'de primer NS5A

27

substitüsyonu Y93H ile ilişkilendirilmiştir. Ayrıca genotip 1a replikonlannda Q30E substitüsyonu gelişmiştir. NS5A RAV'lerin bölgeye yönlendirilmiş mutagenezi ledipasvirduyarlılığında >100 ve < 1.000'lük kat değişimi kazandıran sübstitüsyonlarin genotip 1a'daQ30H/R, L31I/M/V, P32L ve Y93T; ve > 1,000 kat değişimi kazandıran sübstitüsyonların isegenotip la'da M28A/G, Q30E/G/K , H58D, Y93C/H/N/S ve genotip lb'de A92K ve Y93Holduğunu göstermiştir.

Hücre kültüründe, lb, 2a, 2b, 3a, 4a, 5a ve 6a da dahil olmak üzere çok sayıda genotip için, sofosbuvire karşı duyarlılığı düşük HCV replikonları seçilmiştir. Sofosbuvire karşı düşükduyarlılık, incelenen tüm replikon genotiplerinde birincil NS5B substitüsyonu S282T ileilişkilendirilmiştir. 8 genotipin replikonunda S282T substitüsyonunun bölge hedeflimutajenezi, sofosbuvire 2 ila 18 kat düşük duyarlılık sergilemiş ve viral replikasyonkapasitesini, ilgili doğal tipe (vahşi tip) kıyasla %89 ila %99 azaltmıştır.

Klinik çalışmalarda - Yetişkinler - Genotip 1


Faz 3 çalışmalarında (ION-3, ION-1 ve ION-2) ledipasvir/sofosbuvir alan hastaların birleştirilmiş analizinde, 37 hasta (29'u genotip 1a ve 8'i genotip 1b ile) virolojik başarısızlıkveya çalışma ilacının erken bırakılması ve HCV RNA değerlerinin > 1000 IU/ml olmasınedeniyle direnç analizi için uygun bulunmuştur. Başlangıç sonrası NS5A ve NS5B derindizileme verileri (%1'lik assay cut off) sırasıyla 37/37 ve 36/37 hasta için mevcuttur.

SVR (sustained virolojik response) elde edilemeyen 29/37 hastaya ait başlangıç sonrası izolatlarda NS5A direnciyle ilişkili varyantlar (RAV'ler) gözlenmiştir. Direnç testi için uygunbulunan genotip 1a'lı 29 hasta arasında 22/29 (%76) hastada başarısızlıkta K24, M28, Q30,L31, S38 ve Y93 pozisyonlarında bir veya daha fazla NS5A RAV gözlenmiş, buna karşılıkkalan 7/29 hastada başarısızlıkta NS5A RAV saptanmamıştır. En yaygın varyantlar Q30R,Y93H ve L31M'dir. Direnç testi için uygun bulunan genotip 1b'li 8 hasta arasında 7/8 (%88)hastada başarısızlıkta L31 ve Y93 pozisyonlarında bir veya daha fazla NS5A RAV gözlenmiş,buna karşılık kalan 1/8 hastada başarısızlıkta NS5A RAV saptanmamıştır. En yaygın varyantY93H'dır. Başarısızlıkta NS5A RAV saptanmayan 8 hasta arasında 7 hasta 8 hafta boyuncatedavi (ledipasvir/sofosbuvir ile n = 3; ledipasvir/sofosbuvir +ribavirin ile n = 4) ve 1 hasta da12 hafta boyunca ledipasvir/sofosbuvir almıştır. Fenotip analizlerinde, başarısızlıkta NS5ARAV saptanan hastalardan alınan başlangıç sonrası izolatlar ledipasvire 20 ila en az 243 katlık(test edilen en yüksek doz) azalmış duyarlılık sergilemiştir. Hem genotip 1a ve 1b'de Y93Hsubstitüsyonunun hem de genotip 1a'da Q30R ve L31M substitüsyonların bölge hedeflimutajenezi, ledipasvire yüksek derecede azaltılmış duyarlılık göstermiştir (EC5o'de 544 kat ila1677 kat arasında çeşitlilik gösteren kat değişikliği).

Kompanse karaciğer hastalığı olan transplantasyon sonrası hastalar veya dekompanse karaciğer hastalığı olan transplantasyon öncesi veya sonrası hastalarda (SOLAR-1 ve SOLAR-2), nüks şuNS5A RAV'larından bir veya birkaçının tespit edilmesiyle ilgiliydi: genotip 1a hastalarının14'ünün 12'sinde K24R, M28T, Q30R/H/K, L31V, H58D ve Y93H/C ve genotip 1bhastalarının 6 hastanın 6'sında L31M, Y93H/N.

Nüks esnasında SOLAR-1 ve SOLAR-2 çalışmalarında genotip 1a enfekte 3 hastada ve faz 3 çalışmalarında (ION-3, ION-1 ve ION-2) 3 hastada (1 genotip 1b ve 2 genotip 1a) bir NS5Bsubstitüsyonu E237G tespit edilmiştir. E237G substitüsyonu genotip 1a replicon miktartayininde sofosbuvire duyarlılıkta 1.3 kat azalma göstermiştir. Substitüsyonun klinik anlamı şuanda bilinmemektedir.

NS5B'de sofosbuvir direnci ile ilişkili substitüsyon S282T, Faz 3 çalışmalarındaki virolojik başarısızlık izolatlarının hiç birinde saptanmamıştır. Ancak Faz 2 (LONESTAR) çalışmasında

28

ledipasvir/sofosbuvir ile 8 haftalık tedavi sonrasında başarısız olan bir hastada NS5A substitüsyonları L31M, Y93H ve Q30L ile bağlantılı olarak NS5B S282T substitüsyonubelirlenmiştir. Bu hasta daha sonra 24 hafta boyunca ledipasvir/sofosbuvir + ribavirin ileyeniden tedavi edilmiş ve tedavi sonrasında SVR elde etmiştir.

SIRIUS çalışmasındaki (bkz. aşağıdaki "Klinik etkililik ve güvenlilik" bölümü) genotip 1 enfeksiyonlu 5 hastada, ribavirin'le birlikte veya ribavirin'siz uygulanan ledipasvir/sofosbuvirtedavisi sonrasında nüks görülmüştür. Hastaların 5'inde de nüksetme esnasında NS5ARAV'ları görülmüştür (genotip 1a için: Q30R/H + L31M/V [n = 1] ve Q30R [n = 1]; genotip1b için: Y93H [n = 3]).

Klinik çalışmalarda - Yetişkinler - Genotip 2, 3, 4, 5 ve 6


NS5A RAV'leri: Klinik çalışmada genotip 2 ile enfekte hiçbir hasta nüks yaşamamıştır ve bu nedenle, başarısızlık zamanında NS5A RAV'lerine ilişkin herhangi bir veri bulunmamaktadır.

Virolojik başarısızlık yaşayan genotip 3 ile enfekte hastalarda, NS5A RAV'lerin gelişimi (başlangıçta mevcut RAV'lerin zenginleşmesi dahil) başarısızlık zamanında tipik olaraksaptanmamıştır (n = 17).

Genotip 4, 5 ve 6 enfeksiyonda, yalnızca az sayıda hasta değerlendirilmiştir (başarısızlık olan toplam 5 hasta). NS5A substitüsyonu Y93C, 1 hastanın (genotip 4) HCV'sinde ortayaçıkmışken, başlangıçta mevcut olan NS5A RAV'leri başarısızlık zamanında tüm hastalardagözlenmiştir. SOLAR-2 çalışmasında, nüks esnasında genotip 4d ile enfekte bir hastadaNS5B substitüsyonu E237G gelişmiştir. Substitüsyonun klinik anlamı şu andabilinmemektedir.

NS5B RAV'leri: NS5B substitüsyonu S282T, 1/17 genotip 3 başarısızlığının HCV'sinde ve sırasıyla 1/3, 1/1 ve 1/1 genotip 4, 5 ve 6 başarısızlığının HCV'sinde ortaya çıkmıştır.

Önceden var olan HCV direnciyle ilişkili varyantların tedavi sonucu üzerindeki etkisiYetişkinler - Genotip 1


Önceden var olan başlangıç düzeyi NS5A RAV'leri ile tedavi sonucu arasındaki ilişkiyi araştırmak için analizler gerçekleştirilmiştir. Faz 3 çalışmalarının birleştirilmiş veri analizinde%16 hastada, popülasyona göre veya alt tipten bağımsız olarak derin dizileme ile belirlenenbaşlangıç NS5A RAV'ler saptanmıştır. Başlangıç NS5A RAV'leri, Faz 3 çalışmalarındahastalığı nükseden hastalarda aşırı miktarda görülmüştür (bkz “Klinik etkililik vegüvenlilik”).

Daha önce tedavi görmüş hastalarda ledipasvir/sofosbuvir (ribavirin olmadan) ile 12 haftalık tedavinin ardından (ION 2 çalışmasında 1. kol) başlangıç NS5A RAV'leri < 100 kat ledipasvirdeğişimi sağlayan 4/4 hasta SVR elde etmiştir. Aynı tedavi kolunda başlangıç NS5A RAV'leri> 100 kat değişim sağlayan hastaların 4/13'ünde (%31) nüks meydana gelmiş, başlangıçRAV'leri olmayan veya RAV'leri < 100 kat değişim sağlayan hastalarda bu oran 3/95 (%3)olmuştur.

Tedavi almış kompanse sirozlu hastalarda 12 hafta boyunca uygulanan ribavirin'li ledipasvir/sofosbuvir tedavisi sonrasında (SIRIUS, n = 77), başlangıçtaki NS5A RAV'larınedeniyle ledipasvir duyarlılığında 100 kattan daha yüksek bir azalma tespit edilmiş olan 8hastanın 8'i de SVR12 elde etmiştir.

Kompanse karaciğer hastalığı olan transplantasyon sonrası hastalarda (SOLAR-1 ve SOLAR-2 çalışmaları), ledipasvir/sofosbuvir + ribavirin ile 12 haftalık tedavi sonrası başlangıçtaki

29

NS5A RAV'larında (n = 23) nüks görülmemiştir. Dekompanse karaciğer hastalığı olan (karaciğer transplantasyon durumuna bakılmaksızın) 12 hafta boyunca uygulanan ribavirin'liledipasvir/sofosbuvir tedavisi sonrasında, başlangıçtaki NS5A RAV'lar nedeniyle 100 kattandaha yüksek direnç olan 16 hastanın 4'ünde (%25) nüks görülmüştür, buna karşın başlangıçRAV'ı bulunmayan veya RAV'lar nedeniyle 100 kat veya 100 kattan daha düşük bir değişiklikolan 120 hastanın 7'sinde (%6) nüks görülmüştür.

Genotip la (M28A, Q30H/R/E, L31M/V/I, H58D, Y93H/N/C) veya genotip 1b'deki (Y93H) hastaların NS5A RAV grubunda 100 kattan fazla değişim gözlenmiştir. NS5A RAV'lerininbüyük oranda çok düşük (test için kesme=%1) ila çok yüksek (plazma popülasyonunun anaparçası) arasında çeşitlilik gösteren geniş bir aralık görülmüştür.

Sofosbuvir direnciyle ilişkili S282T substitüsyonu Faz 3 çalışmalarındaki herhangi bir hastada popülasyona veya derin dizilemeye göre yapılan başlangıç NS5B dizisinde saptanmamıştır.NS5B nükleozid inhibitörlerine karşı dirençle ilişkilendirilen başlangıç varyantları olan 24hastanın tamamında (L159F+C316N ile n = 20; L159F ile n = 1 ve N142T ile n = 3) SVRelde edilmiştir.

Yetişkinler - Genotip 2, 3, 4, 5 ve 6


Çalışmaların büyüklüğünün sınırlı olması nedeniyle, genotip 2, 3, 4, 5 veya 6 KHC hastaları için başlangıç NS5A RAV'lerinin tedavi sonucu üzerindeki etkisi tamamendeğerlendirilmemiştir. Başlangıç NS5A RAV'lerinin varlığı veya yokluğu nedeniylesonuçlarda önemli farklılıklar gözlenmemiştir.

Çapraz direnç


Ledipasvir, NS5B'de sofosbuvir direnciyle ilişkili S282T substitüsyonuna karşı tamamen etkili olmuş, buna karşılık NS5A'da ledipasvir direnciyle ilişkili substitüsyonların tamamısofosbuvire tam olarak duyarlı olmuştur. Sofosbuvir ve ledipasvir, NS5B nükleozid olmayaninhibitörleri ve NS3 proteaz inhibitörleri gibi farklı etki mekanizmalarına sahip doğrudanetkili diğer antiviral sınıflarına karşı direnç ile ilişkili substitüsyonlara karşı tam olarakaktiftir. Ledipasvire direnç gösteren NS5A substitüsyonları diğer NS5A inhibitörlerininantiviral aktivitelerini azaltabilir.

Klinik etkililik ve güvenlilik


Ledipasvir [LDV]/sofosbuvir [SOF]'in etkililiği üç açık etiketli Faz 3 çalışmada değerlendirilmiştir ve genotip 1 kronik hepatit C'li (KHC) toplam 1950 hasta için verilermevcuttur. Üç Faz 3 çalışması, daha önce tedavi görmemiş sirozu olmayan hastalardayürütülen bir çalışmayı (ION-3), daha önce tedavi görmemiş sirozlu ve sirozu olmayanhastalarda yürütülen bir çalışmayı (ION-1) ve HCV proteaz inhibitörleri içeren rejimler dahil,interferon bazlı bir rejimle daha önceki tedavide başarısız olan sirozlu ve sirozu olmayanhastalarda yürütülen bir çalışmayı (ION-2) kapsamaktadır. Bu çalışmadaki hastalarındekompanse karaciğer hastalığı vardır. Üç Faz 3 çalışmanın tamamında ribavirin ile veyaolmadan ledipasvir/sofosbuvir'in etkililiği değerlendirilmiştir.

Tedavi süresi her çalışmada sabittir. Serum HCV RNA değerleri, High Pure System ile kullanıma yönelik COBAS TaqMan HCV testinin (versiyon 2.0) kullanıldığı klinik çalışmadaölçülmüştür. Miktar tayininin ölçüm alt limiti (LLOQ) 25 IU/mL'dir. Tüm çalışmalar içinHCV tedavi oranını belirlemek üzere birincil sonlanım noktası kalıcı virolojik yanıttır (SVR)ve tedavinin kesilmesinden 12 hafta sonra LLOQ'nun altında HCV RNA olaraktanımlanmıştır.

30

Daha önce tedavi görmemiş, sirozu olmayan yetişkinler - ION-3 (çalışma 0108)- Genotip 1

ION-3 çalışmasında, daha önce tedavi görmemiş, sirozu olmayan genotip 1 KHC'li hastalardaribavirin ile veya olmadan 8 haftalık ledipasvir/sofosbuvir tedavisinin ve 12 haftalıkledipasvir/sofosbuvir tedavisi değerlendirilmiştir. Hastalar 1:1:1 oranında üç tedavi grubundanbirine randomize edilmiş ve HCV genotipine göre (1a'ya karşı 1b) tabakalandırılmıştır.

Tablo 8: ION-3 çalışmasında demografikler ve başlangıç özel

ikleri

Hasta Atama Planı

LDV/SOF 8 hafta(n = 215)

LDV/SOF + RBV8 hafta(n = 216)

LDV/SOF 12 hafta(n = 216)

TOPLAM (n = 647)

Yaş (yıl): medyan (aralık)
53 (22-75)
51 (21-71)
53 (20-71)
52 (20-75)
Erkek cinsiyet
%60 (130)
%54 (117)
%59 (128)
%58 (375)
Irk: Siyah/Afrikalı Amerikalı
%21 (45)
%17 (36)
%19 (42)
%19 (123)

Beyaz

%76 (164)
%81 (176)
%77 (167)
%78 (507)
Genotipe 1a
%80 (171)
%80 (172)
%80 (172)
%80 (515)a
IL28CC genotip
%26 (56)
%28 (60)
%26 (56)
%27 (172)

FibroTest ile Belirlenen Metavir Skorub


F0-F1

%33 (72)
%38 (81)
%33 (72)
%35 (225)

F2

%30 (65)
%28 (61)
%30 (65)
%30 (191)

F3-F4

%36 (77)
%33 (71)
%37 (79)
%35 (227)

Yorumlanamaz

< %1 (1)
%1 (3)
%0 (0)
< %1 (4)
a. LDV/SOF 8 haftalık tedavi kolundaki bir hastac
a doğrulanmış genotip 1 alt türü yoktur

b. Eksiksiz FibroTest sonuçları Metavir skorlarına sıralananlar ışığında haritalandırılmıştır: 00.31 = F0-F1; 0.32-0.58 = F2; 0.59-1.00 = F3-F4

Tablo 9: ION-3 çalışmasındaki yanıt oranları


LDV/SOF 8 hafta(n215)

LDV/SOF+RBV 8 hafta(n216)

LDV/SOF 12 hafta(n216)

SVR
%94 (202/215)
%93 (201/216)
%96 (208/216)

SVR görülmeyen hastalarda sonuç


Tedavi sırasında virolojik başarısızlık

0/215
0/216
0/216

Nüksa

%5 (11/215)
%4 (9/214)
%1 (3/216)

Diğerb

< %1 (2/215)
%3 (6/216)
%2 (5/216)

Genotip


Genotip 1a

%93 (159/171)
%92 (159/172)
%96 (165/172)

Genotip 1b

%98 (42/43)
%95 (42/44)
%98 (43/44)
a. Nüks paydası, tedavi sırasındaki son değerlendirmelerinde HCV RNA düzeyi < LLOQ olanhastaların sayısıdır.

b. Diğer tanımı, SVR elde edemeyen ve virolojik başarısızlık kriterlerini karşılamayan (örn. takipedilemeyen) hastaları içerir.

Ribavirin olmadan ledipasvir/sofosbuvir ile 8 haftalık tedavi, ribavirinle yapılan 8 haftalık ledipasvir/sofosbuvir tedavisinden (tedavi farkı %0,9; %95 güven aralığı: %-3,9 ila %5,7) ve12 haftalık ledipasvir/sofosbuvir tedavisinden (tedavi farkı %-2,3; %97,5 güven aralığı: %-7,2ila %3,6) daha az etkili bulunmamamıştır. Başlangıç HCV RNA < 6 milyon IU/mL bulunanhastalar arasında SVR, 8 haftalık ledipasvir/sofosbuvir tedavisi ile %97 (119/123) ve 12haftalık ledipasvir/sofosbuvir tedavisi ile %96 (126/131) olmuştur.

31

Tablo 10: ION-3 çalışmasında başlangıç viral yüke göre nüks oranları, virolojikbaşarısızlık popülasyonu*____


LDV/SOF 8 hafta(n = 213)

LDV/SOF+RBV 8 hafta(n = 210)

LDV/SOF 12 hafta(n = 211)

Cinsiyet


Erkek

%8 (10/129)
%7 (8/114)
%2 (3/127)

Kadın

%1 (1/84)
%1 (1/96)
% 0 (0/84)

IL28 genotip


CC

%4 (2/56)
%0 (0/57)
%0 (0/54)

CC dışı

%6 (9/157)
%6 (9/153)
%2 (3/157)

Başlangıç HCV

RNAa

HCV RNA < 6 milyon IU/mL

%2 (2/121)
%2 (3/136)
%2 (2/128)

HCV RNA > 6 milyon IU/mL

%10 (9/92)
%8 (6/74)
%1 (1/83)

* Takibi kaybedilen ya da onamı geri çekilen hastalar dahil edilmemiştir.

a. HCV RNA değerleri Roche TaqMan Testi kullanılarak tayin edilmiştir; bir hastanın HCV RNA'sı vizitten vizite değişkenlik gösterebilir.

Daha önce tedavi görmemiş, sirozu olan veya olmayan yetişkinler - ION-1 (çalışma 0102)-Genotip 1


ION-1, sirozlu olanlar dahil, daha önce tedavi görmemiş genotip 1 KHC'li 865 hastada ribavirin ile veya olmadan ledipasvir/sofosbuvir ile yapılan 12 ve 24 haftalık tedavinin değerlendirildiğidevam eden randomize, açık etiketli bir çalışmadır (1:1:1:1 oranında randomizasyon).Randomizasyon siroz varlığı ve yokluğuna ve HCV genotipine (1a'ya

karşı

1b) göretabakalandırılmıştır.

Tablo 11: ION-1 çalışmasında demografikler ve başlangıç özellikleri


Hasta atama planı

LDV/SOF 12 hafta(n = 214)

LDV/SOF+ RBV12 hafta(n = 217)

LDV/SOF 24 hafta(n = 217)

LDV/SOF + RBV24 hafta(n = 217)

TOPLAM (n = 865)

Yaş (yıl): medyan (aralık)
52 (18-75)
52 (18-78)
53 (22-80)
53 (24-77)
52 (18-80)
Erkek cinsiyet
%59 (127)
%59 (128)
%64 (139)
%55 (119)
%59 (513)
Irk: Siyah/ Afrikalı/Amerikan
%11 (24)

%12 (26)

%15 (32)
%12 (26)
%12 (108)

Beyaz

%87 (187)
%87 (188)
%82 (177)
%84 (183)
%85 (735)
Genotip 1aa
%68 (145)
%68 (148)
%67 (146)
%66 (143)
%67 (582)
IL28CC genotip
%26 (55)
%35 (76)
%24 (52)
%34 (73)
%30 (256)

FibroTest ile Belirlenen Metavir Skorub


F0-F1

%27 (57)
%26 (56)
%29 (62)
%30 (66)
%28 (241)

F2

%26 (56)
%25 (55)
%22 (47)
%28 (60)
%25 (218)

F3-F4

%47 (100)
%48 (104)
%49 (107)
%42 (91)
%46 (402)

Yorumlanamaz

< %1 (1)
%1 (2)
< %1 (1)
%0 (0)
< %1 (4)
a. LDV/SOF 12 haftalık tedavi kolundaki iki hastada, LDV/SOF+RBV 12 haftalık tedavi kolundakibir hastada, LDV/SOF 24 haftalık tedavi kolundaki iki hastada ve LDV/SOF+RBV 24 haftalık tedavikolundaki iki hastada doğrulanmış genotip 1 alt türü yoktur.
b. Eksiksiz FibroTest sonuçları Metavir skorlarına sıralananlar ışığında haritalandırılmaktadır: 00.31 = F0-F1; 0.32-0.58 = F2; 0.59-1.00 = F3-F4

32

Tablo 12: ION-1 çalışmasındaki yanıt oranları


LDV/SOF 12 hafta(n = 214)

LDV/SOF+RBV 12 hafta(n = 217)

LDV/SOF 24 hafta(n = 217)

LDV/SOF+RBV 24 hafta(n = 217)

SVR
%99 (210/213)
%97 (211/217)
%98 (213/217)
%99 (215/217)

SVR görülmeyen hastalarda sonuç


Tedavi sırasında

virolojik

başarısızlık

0/213a
0/217
< %1 (1/217)
0/216

Nüksb

< %1 (1/212)
0/217
< %1 (1/215)
0/216

Diğerc

< %1 (2/213)
%3 (6/217)
< %1 (2/217)
< %1 (2/217)

Seçilen alt gruplar için SVR oranları


Genotype


Genotip 1a

%98 (142/145)
%97 (143/148)
%99 (144/146)
%99 (141/143)

Genotip 1b

%100 (67/67)
%99 (67/68)
%97 (67/69)
%100 (72/72)

Sirozd


Hayır

%99 (176/177)
%97 (177/183)
%98 (181/184)
%99 (178/180)

Evet

%94 (32/34)
%100 (33/33)
%97 (32/33)
%100 (36/36)
a. LDV/SOF 12 haftalık tedavi kolundaki bir hasta ve LDV/SO

F+RBV 24 HAFTALıK TEDAVI KOLUNDAKI

bir hasta, genotip 4 KHC ile enfekte olduğu için tedavi kollarından çıkarılmıştır.

b. Nüks paydası, tedavi sırasındaki son değerlendirmelerinde HCV RNA düzeyi < LLOQ olanhastaların sayısıdır.

c. Diğer tanımı, SVR elde edemeyen ve virolojik başarısızlık kriterlerini karşılamayan (örn. takipedilemeyen) hastaları içerir.

d. Siroz durumu eksik olan hastalar bu alt gruba dahil edilmemiştir.

Daha önce tedavi görmüş, sirozu olan veya olmayan yetişkinler - ION-2 (çalışma 0109) -Genotip 1


ION-2 çalışması, HCV proteaz inhibitörü içeren rejimler dahil, interferon bazlı rejimlerle yapılan önceki tedavileri başarısız olan sirozlu veya sirozu olmayan genotip 1 HCV ileenfekte hastalarda ribavirin ile veya olmadan 12 ve 24 haftalık ledipasvir/sofosbuvirtedavisinin değerlendirildiği randomize, açık etiketli bir çalışmadır (1:1:1:1 oranındarandomizasyon). Randomizasyon siroz varlığı veya yokluğuna, HCV genotipine (1a'ya karşı1b) ve önceki HCV tedavisine yanıta (nüks/kırılmaya karşı yanıt yokluğu)tabakalandırılmıştır.

33

Tablo 13: ION-2 çalışmasında demografikler ve başlangıç özellikler

Hasta atama planı

LDV/SOF 12 hafta(n = 109)

LDV/SOF+ RBV12 hafta(n = 111)

LDV/SOF 24 hafta(n = 109)

LDV/SOF+ RBV24 hafta(n = 111)

TOPLAM (n = 440)

Yaş (yıl): medyan (aralık)
56 (24-67)
57 (27-75)
56 (25-68)
55 (28-70)
56 (24-75)
Erkek cinsiyet
%68 (74)
%64 (71)
%68 (74)
%61 (68)
%65 (287)
Irk: Siyah/

Afrikalı/Ame

rikan

%22 (24)
%14 (16)
%16 (17)

%18 (20)

%18 (77)

Beyaz

%77 (84)
%85 (94)
%83 (91)
%80 (89)
%81 (358)
Genotip 1a
%79 (86)
%79 (88)
%78 (85)
%79 (88)
%79 (347)

Daha Önceki HCV Tedavisi


PEG-IFN+RBV

%39 (43)
%42 (47)
%53 (58)
%53 (59)
%47 (207)a

HCV proteaz

inhibitörü+

PEG-IFN+RBV

%61 (66)
%58 (64)
%46 (50)
%46 (51)
%53 (231)a

IL28CC genotip

%9 (10)
%10 (11)
%14 (16)
%16 (18)
%13 (55)

FibroTest ile Belirlenen Metavir Skorub


F0-F1

%14 (15)
%10 (11)
%12 (13)
%16 (18)
%13 (57)

F2

%28 (31)
%26 (29)
%28 (31)
%30 (33)
%28 (124)

F3-F4

%58 (63)
%64 (71)
%58 (63)
%54 (60)
%58 (257)

Yorumlanamaz

%0 (0)
%0 (0)
%2 (2)
%0 (0)
< %1 (2)
a. LDV/SOF 24 haftalık tedavi kolundaki bir hasta ve
-DV/SOF+RBV 24 haftalık tedavi kolundaki
bir hasta daha önce yapılan rejime dayalı pegile olmayan interferon tedavisinde başarısız olmuştur. b. Eksiksiz FibroTest sonuçları Metavir skorlarına sıralananlar ışığında haritalandırılmaktadır: 00.31 = F0-F1; 0.32-0.58 = F2; 0.59-1.00 = F3-F4

34

Tablo 14: ION-2 çalışmasındaki yanıt oranları



LDV/SOF+RB


LDV/SOF+RB


LDV/SOF

V

LDV/SOF

V


12 hafta

12 hafta

24 hafta

24 hafta


(n =109)

(n = 111)

(n =109)

(n = 111)

SVR
%94 (102/109)
%96 (107/111)

%99

(108/109)

%99 (110/111)

SVR olmayan gönüllülerde sonuç



Tedavi sırasında virolojik başarısızlık

0/109
0/111
0/109
< %1 (1/111)

Nüksa

%6 (7/108)
%4 (4/111)
0/109
0/110

Diğerb

0/109
0/111
< %1 (1/109)
0/111

Seçilen alt gruplar için SVR oranları


Genotip


Genotip 1a

%95 (82/86)
%95 (84/88)
%99 (84/85)
%99 (87/88)

Genotip 1b

%87 (20/23)
%100 (23/23)
%100 (24/24)
%100 (23/23)

Siroz


Hayır

%95 (83/87)
%100 (88/88)c
%99 (85/86)c
%99 (88/89)

Evetd

%86 (19/22)
%82 (18/22)
%100 (22/22)
%100 (22/22)

Daha Önceki HCV Tedavisi


PEG-IFN+RBV

%93 (40/43)
%96 (45/47)
%100 (58/58)
%98 (58/59)

HCV proteaz inhibitörü+ PEG-

%94 (62/66)
%97 (62/64)
%98 (49/50)
%100 (51/51)

IFN+RBV





a. Nüks paydası, tedavi sırasındaki son değerlendirmelerinde
HCV RNA düzeyi < LLOQ olan

hastaların sayısıdır.

b. Diğer tanımı, SVR elde edemeyen ve virolojik başarısızlık kriterlerini karşılamayan (örn. takipedilemeyen) hastaları içerir.

c. Siroz durumu eksik olan hastalar bu alt grup analizine dahil edilmemiştir.

d. Karaciğer biyopsisi ile Metavir skoru = 4 veya Ishak skoru > 5 , veya FibroTest skoru > 0.75 ve(APRI) > 2

Tablo 15'de seçilen alt gruplar için 12 haftalık rejimlerle (ribavirin ile/olmaksızın) nüksetme oranları verilmektedir (ayrıca bir önceki bölüme bakınız "Önceden var olan HCV direnciyleilişkili varyantların tedavi sonucu üzerindeki etkisi”). Sirozu olmayan hastalarda nüksetmeolayı yalnızca NS5A RAV'lerin varlığında ve ribavirinsiz ledipasvir/sofosbuvir ile tedaviesnasında gerçekleşmiştir. Sirozlu hastalarda nüksetme olayı her iki rejimde ve hem debaşlangıç NS5A RAV'lerin varlığı ve yokluğunda gerçekleşmiştir.


35

Tablo 15: ION-2 Çalışmasında seçilen alt gruplar için nüksetme oranları


LDV/SOF 12 hafta(n =109)

LDV/SOF+RBV 12 hafta(n = 111)

LDV/SOF 24 hafta(n = 109)

LDV/SOF+RBV 24 hafta(n =111)

Tedavi sonunda cevap verenlerin sayısı

108
111
109
110

Siroz




Hayır

%5 (4/86)a
%0 (0/88)b
%0 (0/86)b
%0 (0/88)

Evet

%14 (3/22)
%18 (4/22)
%0 (0/22)
%0 (0/22)

Başlangıç NS5A direnci varlığıyla ilişkilendirilmiş substitüsyonlar


Hayır

%3 (3/91)d
%2 (2/94)
%0 (0/96)
%0 (0/95)f

Evet

%24 (4/17)e
%12 (2/17)
%0 (0/13)
%0 (0/14)
a. Bu 4 adet sirozu olmayan nüksetme görülen hastaların hepsine
e başlangıç NS5A direnciyle

ilişkilendirilmiş polimorfizmler vardır.

b. Siroz durumu eksik olan hastalar analizin dışında tutulmuştur.
c. Analiz (derin sekanslama ile), EC50'de >2.5 kat değişiklik barındıran NS5A direnciyleilişkilendirilen polimorfizmleri kapsamaktadır (Genotip 1a enfeksiyonu için K24G/N/R, M28A/G/T,Q30E/G/H/L/K/R/T, L31I/F/M/V, P32L, S38F, H58D, A92K/T ve Y93C/F/H/N/S ve genotip 1b HCVenfeksiyonu için L31I/F/M/V, P32L, P58D, A92K, ve Y93C/H/N/S).

d. Hastaların 3/3'ünün sirozu vardır.

e. Hastaların 0/4'ünün sirozu vardır.
f. Tedavi sonunda viral yük <LLOQ gerçekleştiren bir hastanın başlangıç NS5A verileri eksiktir veanalizin dışında tutulmuştur.

Önceden tedavi görmüş sirozlu yetişkinler - SIRIUS - Genotip 1


SIRIUS çalışmasına ilk olarak pegile interferon (PEG-IFN) + ribavirin tedavisi başarısız olmuş, daha sonra ise pegile interferon + ribavirin + bir NS3/4A proteaz inhibitöründenoluşan rejimi başarısız olmuş kompanse sirozlu hastalar dahil edilmiştir. Sirozunbelirlenmesinde biyopsi, Fibroscan (> 12.5 kPa) veya > 0.75'lik FibroTest ve > 2'likAST:trombosit oranı endeksi (APRI) kullanılmıştır.

Çalışmada 12 haftalık ribavirin'li ledipasvir/sofosbuvir tedavisine kıyasla 24 haftalık ledipasvir/sofosbuvir tedavisi (ribavirin plasebosuyla) değerlendirilmiştir (çift kör ve plasebokontrollü). İkinci tedavi kolundaki hastalar ilk 12 hafta boyunca plasebo(ledipasvir/sofosbuvir ve ribavirin için), arkasından gelen 12 hafta boyunca ise aktif körtedavi almıştır. Hastalar, HCV genotipine (1a'ya karşı 1b) ve önceki tedavi yanıtlarına (HCVRNA < LLOQ elde edilip edilmediğine) göre gruplandırılmıştır.

Demografik bilgiler ve başlangıç özellikleri her iki tedavi grubunda da dengelenmiştir. Medyan yaş 56'dır (aralık: 23 - 77); hastaların %74'ü erkektir; %97'si beyazdır; %63'ündegenotip 1a HCV enfeksiyonu bulunmaktadır; %94'ünde CC dışı IL28B alelleri vardır (CTveya TT).

Çalışmaya alınan 155 hastanın 1'i plasebo alırken tedaviye son vermiştir. Kalan 154 hastanın iki tedavi kolunda bulunan 149'u SVR12 elde etmiştir; bu da 12 haftalık ribavirin'liledipasvir/sofosbuvir grubundaki hastaların %96'sına (74/77),24 haftalık

ledipasvir/sofosbuvir grubundaki hastaların %97'sine (75/77) denk gelmektedir. SVR12 elde edilemeyen hastaların 5'inde de tedavi sonu yanıtından sonra nüks görülmüştür (bkz.yukarıdaki "Direnç" - "Klinik çalışmalarda" bölümü).

36

Sofosbuvir + ribavirin±PEG-IFN tedavisi başarısız olmuş, önceden tedavi görmüş yetişkinler


Sofosbuvir + ribavirin ± PEG-IFN tedavisi başarısız olmuş hastalarda ledipasvir/sofosbuvir'in etkililiği iki klinik araştırmayla desteklenmektedir. 1118 no'lu çalışmada, aralarında sirotik12 hastanın da bulunduğu, sofosbuvir + ribavirin + PEG-IFN veya sofosbuvir + ribavirintedavisi başarısız olmuş genotip 1 enfeksiyonlu 44 hastaya 12 hafta boyuncaledipasvir/sofosbuvir + ribavirin tedavisi uygulanmıştır; SVR oranı %100 olmuştur (44/44).ION-4 çalışmasına, aralarında sirotik 1 hastanın da bulunduğu, sofosbuvir + ribavirin rejimibaşarısız olmuş genotip 1 enfeksiyonlu HCV/HTV-1 ile koenfekte 13 hasta alınmıştır; 12haftalık ledipasvir/sofosbuvir tedavisinden sonra SVR oranı %100 olmuştur (13/13).

HCV/HIV ile koenfekte yetişkinler - ION-4


ION-4, önceden HCV tedavisi alan ve almayan, genotip 1 veya 4 KHC'li, HIV-1 ile koenfekte hastalarda 12 haftalık ribavirinsiz ledipasvir/sofosbuvir tedavisinin güvenliliği ve etkililiğinindeğerlendirildiği açık etiketli bir klinik çalışmadır. Önceden tedavi görmüş hastalar, PEG-IFN+ ribavirin ± bir HCV proteaz inhibitörü veya sofosbuvir + ribavirin ± PEG-IFN tedavisibaşarısız olmuş hastalardır. Hastalara emtrisitabin/tenofovir disoproksil fumarat da içeren veefavirenz, rilpivirin veya raltegavir ile verilen stabil HIV-1 antiretroviral tedavi uygulanmıştır.

Medyan yaş 52'dir (aralık: 26 - 72); hastaların %82'si erkektir; %61'i beyazdır; %34'ü siyahtır; %75'inde genotip 1a HCV enfeksiyonu bulunmaktadır; %2'si genotip 4 enfeksiyonludur;%76'sında CC dışı IL28B alelleri vardır (CT veya TT); ve %20'si kompanse sirozludur.Hastaların yüzde elli beşi (%55) daha önce tedavi almıştır.

Tablo 16: ION-4 çalışmasındaki yanıt oranları


LDV/SOF 12 hafta(n = 335)

SVR
%96 (321/335)a

SVR görülmeyen hastalarda sonuç


Tedavi sırasında virolojik başarısızlık

< %1 (2/335)

Nüksb

%3 (10/333)

Diğerc

< %1 (2/335)

Seçili alt gruplar için SVR oranları


Siroz hastaları

%94 (63/67)

Daha önce tedavi görmüş siroz

%98 (46/47)

hastaları


a. Çalışmaya genotip 4 HCV enfeksiyonlu 8 hasta alınmış olup, 8/8'i SVR12 elde etmiştir.

b. Nüks paydası, tedavi sırasındaki son değerlendirmelerinde HCV RNA düzeyi < LLOQ olanhastaların sayısıdır.

c. Diğer tanımı, SVR elde edemeyen ve virolojik başarısızlık kriterlerini karşılamayan hastaları (örn.takip edilemeyen) içerir.

HCV/HIV ile koenfekte yetişkinler - ERADICATE


ERADICATE, HIV ile koenfekte genotip 1 KHC bulunan 50 hastada 12 haftalık ledipasvir/sofosbuvir tedavisini değerlendirmek için açık etiketli bir çalışmadır. Hastalarınhiçbiri daha önce sirozu olmayan HCV tedavisine tabi tutulmamıştır, hastaların %26'sı(13/50) daha önce HIV antiretroviral tedavi almamıştır ve hastaların %74'ü (37/50) eşzamanlı HIV antiretroviral tedavi almaktadır. Ara analiz esnasında 40 hasta tedavi sonrası 12haftaya ulaşmıştır ve SVR12 %98'dir (39/40).

37

Karaciğer nakli bekleyen veya karaciğer nakli sonrasındaki hastalar - SOLAR-1 ve SOLAR-2

SOLAR-1 ve SOLAR-2, karaciğer transplantasyonu yapılmış ve/veya dekompanse karaciğerhastalığı olan genotip 1 ve 4 HCV-enfekte hastalarda 12 ve 24 haftalık ribavirin ile kombineledipasvir/sofosbuvir tedavisinin değerlendirildiği iki açık etiketli klinik çalışmadır. Buçalışmalar çalışma dizaynı olarak aynıdır. Hastalar, karaciğer transplantasyon durumuna vekaraciğer bozukluğunun şiddetine göre 7 gruptan birine dahil edilmiştir (bakınız Tablo 17).CPT skoru 12'den yüksek olan hastalar dahil edilmemiştir. Her grup içinde hastalar, 12 veya24 hafta ledipasvir/sofosbuvir + ribavirin alacak eşkilde 1:1 oranında randomize edilmiştir.

Demografik ve başlangıç özellikleri tedavi grupları arasında dengelenmiştir. Tedavi edilen 670 hastanın medyan yaşı 59 dur /aralık: 21 ila 81 yaş); hastaların %77'si erkek; %91'i beyaz;ortalama vücut kitle indeksi 28 kg/m2 (aralık: 18 ila 49 kg/m2); %94'ü genotip 1, %6'sıgenotip 4'tür; hastaların %78'i daha önceki bir HCV tedavisinde başarısız olmuştur.Dekompanse sirozu olan hastaların (transplantasyon öncesi veya sonrası) görüntülemede CPTsınıf B % 64 ve CPT sınıf C %36'dır. %24'ünün başlangıç MELD (Model for End StageLiver Disease) skoru 15'den yüksektir.

Tablo 17: SOLAR-1 ve SOLAR-2 çalışmalarındaki ^ kombine yanıt oranları (SVR12)


LDV/SOF+RBV 12 hafta(n = 307)a,b

LDV/SOF+RBV 24 hafta(n = 307)a,b


SVR


SVR


Transplantasyon öncesi

CPT B

%87 (45/52)

%92 (46/50)

CPT C

%88 (35/40)

%83 (38/46)

Transplantasyon sonrası

Metavir skoru F0-F3

%95 (94/99)

%99 (99/100)

CPT Ac

%98 (55/56)

%96 (51/53)

CPT Bc

%89 (41/46)

%96 (43/45)

CPT Cc

%57 (4/7)

%78 (7/9)

FCH

%100 (7/7)

%100 (4/4)

a. Transplant öncesi son ölçümde HCV RNA<LLOQ çıkan tedavi sonrası 12.haftadan öncetransplantasyon uygulanan oniki hasta dahil edilmemiştir.

b. Dekompanse sirozu olmayan ve aynı zamanda karaciğer transplantasyonu uygulanmamış iki hasta,herhangi bir tedavi grubunun dahil olma kriterlerini karşılamadaki başarısızlığı nedeniyle dahiledilmemiştir.

c. CPT = Child-Pugh-Turcotte, FCH = Fibrozis kolestatik hepatit. CPT A = CPT skoru 5-6 (kompanse), CPT B = CPT skoru 7-9 (dekompanse), CPT C = CPT skoru 10-12 (dekompanse).

Genotip 4 KHC kırk hasta SOLAR-1 ve SOLAR-2 çalışmalarına dahil edilmiştir, dekompanse sirozu olmayan transplantasyon sonrası hastalarda 12 veya 24 hafta tedavisonrası SVR12 sırasıyla %92 (11/12) ve %100 (10/10)'dür ve dekompanse sirozlu (karaciğertransplantasyonu öncesi ve sonrası) hastalarda sırasıyla %60 (6/10) ve %75 (6/8)'dir.SVR12'ye ulaşamayan 7 hastanın 3'ü nde nüks görülmüştür, tümü dekompanse sirozdur ve12 hafta ledipasvir/sofosbuvir + ribavirin ile tedavi edilmiştir.

Dekompanse sirozlu (transplantasyon öncesi veya sonrası) SVR 12'ye ulaşan ve karaciğer fonksiyonunda SVR12'nin etkisini değerlendirmek için verileri olan (n=123) tüm hastalar içinbaşlangıçtan tedavi sonrası 12. haftadaki MELD ve CPT skorlarındaki değişimler analizedilmiştir.

38

MELD skorundaki değişim:

Ribavirin'li ledipasvir/sofosbuvir ile 12 hafta tedavi edilen SVR12'ye ulaşanlar arasında, başlangıç ile tedavi sonrası 12.haftada MELD skoru açısından%57'sinde (70/123) iyileşme görülürken, %19'unda (23/123) değişim görülmemiştir;başlangıçtaki MELD skoru 15 veya daha yüksek olan 32 hastanın %59'unun (19/32) MELDskoru, tedavi sonrası 12.haftada 15'in altına düşmüştür. MELD skorlarında gözlemleneniyileşmeler, ağırlıklı olarak total bilirubindeki iyileşmeler sayesinde gerçekleşti.

CPT skoru ve sınıfındaki değişim:

Başlangıç ile tedavi sonrası 12. hafta arasında CPT skoru açısından %60'ında (74/123) iyileşme görülürken %34'ünde (42/123) bir değişim görülmedi;başlangıçta CPT C sirozlu 32 hastanın %53'ünün (17/32) tedavi sonrası 12. haftadaki sirozuCPT B'ye dönüştü; başlangıçta CPT B sirozlu 88 hastanın %25'inin (22/88) tedavi sonrası 12.haftadaki sirozu CPT A'ya dönüştü.

CPT skorlarında gözlemlenen iyileşmeler, ağırlıklı olarak total bilirubin ve albümindeki iyileşmeler sayesinde gerçekleşti.

Genotip 2, 3, 4, 5 ve 6'da klinik etkililik ve güvenlilik (ayrıca bkz. bölüm 4.4)

Ledipasvir/sofosbuvir, aşağıda özetlendiği üzere küçük Faz 2 çalışmalarda genotip 1 dışıenfeksiyonun tedavisi için değerlendirilmiştir.

Klinik çalışmalara sirozlu veya siroz olmayan, daha önce tedavi görmemiş veya PEG IFN + ribavirin +/ bir HCV proteaz inhibitörü ile tedaviden sonra, önceki tedavisi başarısız olanhastalar kaydedilmiştir.

Genotip 2, 4, 5 ve 6 enfeksiyonu için, tedavi 12 hafta boyunca ribavirin olmadan verilen ledipasvir/sofosbuvirden oluşmuştur (Tablo18). Genotip 3 enfeksiyonu için,

ledipasvir/sofosbuvir yine 12 hafta boyunca ribavirin ile veya ribavirin olmadan verilmiştir (Tablo 19).

39

Tablo 18: Genotip 2, 4, 5 ve 6 HCV enfeksiyonu olan hastalarda 12 hafta boyuncaledipasvir/sofosbuvir ile görülen yanıt oranları (SVR12)__

Çalışma

GT

n

TEa

SVR12

Nüksb

Genel

Siroz


1468 Çalışması (LEPTON)

2
26
%19 (5/26)
%96 (25/26)
%100 (2/2)
%0 (0/25)

1119 Çalışması

4
44
%50 (22/44)
%93 (41/44)
%100 (10/10)
%7 (3/44)

1119 Çalışması

5
41
%49 (20/41)
%93 (38/41)
%89 (8/9)
%5 (2/40)

0122 Çalışması (ELECTRON-2)

6
25
%0 (0/25)
%96 (24/25)
%100 (2/2)
%4 (1/25)

a. TE: daha önce tedavi almış hastaların sayısı.

b. Nüks paydası, tedavi sırasındaki son değerlendirmelerinde HCV RNA düzeyi < LLOQ olanhastaların sayısıdır.

Tablo 19: Genotip 3 enfeksiyonu olan hastalarda yanıt oranları (SVR12)(ELECTRON-2)__


LDV/SOF+RBV 12 hafta

LDV/SOF 12 hafta


SVR

Nüksa

SVR

Nüksa

Daha önce tedavi görmemiş


%100 (26/26)
%0 (0/26)
%64 (16/25)
%33 (8/24)

Siroz olmayan hastalar

%100 (20/20)

%0 (0/21)

%71 (15/21)

%25 (5/20)

Siroz hastaları

%100 (6/6)

%0 (0/5)

%25 (1/4)

%75 (3/4)

Daha önce tedavi almış


%82 (41/50)
%16 (8/49)
NS
NS

Siroz olmayan hastalar

%89 (25/28)

%7 (2/27)

NS

NS

Siroz hastaları

%73 (16/22)

%27 (6/22)

NS

NS

NS: araştırılmamıştır.

a. Nüks paydası, tedavi sırasındaki son değerlendirmelerinde HCV RNA düzeyi < LLOQ olan hastaların sayısıdır.

Böbrek yetmezliği bulunan hastalar


Çalışma 0154, diyaliz gerektirmeyen şiddetli böbrek yetmezliği bulunan 18 genotip 1 HCV enfekte hastanın ledipasvir/sofosbuvir ile 12 haftalık tedavisinin etkililik ve güvenliliğinideğerlendiren açık etiketli bir klinik çalışmaydı. Başlangıçta 2 hastanın sirozu vardı veortalama eGFR 24,9 mL/dk (aralık: 9 - 39,6) idi. 18 hastanın 18'i SVR12 elde etmiştir.

Çalışma 4063, açık etiketli, 3 kollu, diyaliz gerektiren SEBH'li ve genotip 1'li (%72), 2'li (%22), 4'lü (%2), 5'li (%1) veya 6'lı (%2) KHC'li toplam 95 hastada ledipasvir/sofosbuvir ile8, 12 ve 24 haftalık tedavinin değerlendirildiği bir klinik çalışmadır: sirozu olmayan, tedavideneyimsiz, genotip 1 HCV-enfekte 45 hasta 8 hafta ledipasvir/sofosbuvir almıştır; genotip 1HCV-enfekte, tedavi deneyimli 31 hasta ve sirozu olmayan, genotip 2, 5 ve 6 enfeksiyonlutedavi deneyimsiz veya tedavi deneyimli 31 hasta 12 hafta ledipasvir/sofosbuvir almıştır vekompanse sirozlu genotip 1, 2 ve 4 HCV-enfekte 19 hasta 24 hafta ledipasvir/sofosbuviralmıştır. Başlangıçta toplam 95 hastanın %20'sinin sirozu vardır, %22'si tedavi deneyimli,%21'i böbrek transplantasyonu yapılan, %92'si hemodiyaliz alan ve %8'i peritoneal diyalizalan; ortalama diyaliz süresi 11.5 yıldı (aralık: 0.2'den 43 yıla). Ledipasvir/sofosbuvir tedavigruplarının 8, 12 ve 24 haftalık SVR oranları sırasıyla %93 (42/45), %100 (31/31) ve %79(15/19) idi. SVR12 elde edemeyen 7 hastanın hiçbirisi virolojik başarısızlık veya tekraraktivasyonu yaşamamıştır.

Pediyatrik popülasyon


12 yaşından 18 yaşına kadar olan adölesanlarda ledipasvir/sofosbuvir etkililiği, açık etiketli Faz 2 klinik çalışmasında genotip 1 KHC'li 100 hastadan elde edilen verilere dayanmaktadır(Çalışma 1116). Toplam 80 hasta (n=80) daha önce tedavi almamış, 20 hasta (n=20) dahaönce tedavi almıştır. Tüm hastalar ledipasvir/sofosbuvir ile 12 hafta tedavi edilmiştir.

Tedavi deneyimsiz ve tedavi deneyimli hastalar arasında demografik ve başlangıç özellikleri dengelenmiştir. Medyan yaşı 15 (aralık: 12 ila 17); hastaların %63'ü kadın; %91'i Beyaz,%7'si Siyah ve %2'si Asyalı; %13'ü Hispanik/Latin; ortalama ağırlığı 61,3 kg (aralık: 33,0ila 126,0 kg)'dır; % 55'inin başlangıç HCV RNA düzeyi 800,000 IU/mL'ye eşit veyaüzerindedir; hastaların %81'i genotip 1a HCV enfeksiyonu; ve daha önce tedavi görmemiş 1hastada siroz olduğu biliniyordu. Hastaların büyük çoğunluğu (%84) dikey geçişle enfekteolmuştur.

40

SVR12 oranı tedavi deneyimsiz hastalarda tam %98 (%98 [78/80]) ve tedavi denetimli hastalarda %100'dür [20/20]. 100 hastanın toplam 2'si (%2), her ikisi de tedavi deneyimsizdirve SVR12'yi elde etmemiştir (Hasta takipten çıktığı için). Hiçbir hasta virolojik başarısızlıkdeneyimlememiştir (pediyatrik kullanım hakkında bilgi için bölüm 4.2'ye bakınız).

5.2 Farmakokinetik özelliklerGenel özellikler

Emilim:


HCV ile enfekte hastalara oral ledipasvir/sofosbuvir uygulaması sonrasında ledipasvir medyan pik plazma konsantrasyonu dozdan 4.0 saat sonra gözlenmiştir. Sofosbuvir hızlaabsorbe edilmiş ve medyan pik plazma konsantrasyonu dozdan yaklaşık 1 saat sonragözlenmiştir. GS-331007'nin medyan pik plazma konsantrasyonu dozdan 4 saat sonragözlenmiştir.

HCV ile enfekte hastalarda popülasyon farmakokinetik analizine dayanarak, ledipasvir (n = 2113), sofosbuvir (n= 1542) ve GS-331007 (n = 2113) için geometrik ortalama kararlı durumEAAo-24 düzeyi sırasıyla 7290, 1320 ve 12,000 ng*sa/mL'dir. Ledipasvir, sofosbuvir ve GS-331007 için kararlı durum Cmaks düzeyi sırasıyla 323, 618 ve 707 ng/mL'dir. Sofosbuvir veGS-331007 EAAo-24 ve Cmaks düzeyleri yetişkin sağlıklı gönüllülerde ve HCV enfeksiyonluhastalarda benzerdir. Sağlıklı hastalarda (n= 191) karşılaştırılınca, ledipasvir EAAo-24 ve Cmaksdüzeyleri HCV ile enfekte gönüllülerde sırasıyla %24 ve %32 daha düşüktür. Ledipasvir EAAdüzeyi 3 ila 100 mg doz aralığı boyunca dozla doğru orantılıdır. Sofosbuvir ve GS-331007EAA düzeyleri 200 mg ila 400 mg doz aralığı boyunca dozla neredeyse doğru orantılıdır.

Gıdanın etkileri


Açlıkla karşılaştırıldığında, orta düzeyde yağlı veya yüksek yağlı yemekle birlikte tek bir ledipasvir/sofosbuvir dozu uygulaması sofosbuvir EAAo-inf düzeylerini yaklaşık 2 katyükseltmiştir, fakat sofosbuvir Cmaks'ını anlamlı düzeyde etkilememiştir. GS-331007'ye veledipasvir'e maruziyetler her iki yemek tipinin varlığında değişmemiştir. HARVONIyiyecekten bağımsız olarak uygulanabilir.

Dağılım:


Ledipasvir insan plazma proteinlerine >%99.8 oranında bağlanmaktadır. Sağlıklı gönüllülerde tek bir 90 mg [14C]-ledipasvir dozu sonrasında 14C-radyoaktivitesinin kan-plazma oranı 0.51ile 0.66 aralığında saptanmıştır.

Sofosbuvir insan plazma proteinlerine yaklaşık %61-65 oranında bağlanmaktadır ve bağlanma 1 mcg/mL ila 20 mcgg/mL aralığında ilaç konsantrasyonundan bağımsızdır. GS-331007'nininsan plazmasında proteine bağlanması minimum düzeydedir. Sağlıklı gönüllülerde tek bir400 mg [14C]-sofosbuvir dozu sonrasında [14C]-radyoaktivitesinin kan-plazma oranı yaklaşık0.7 olarak saptanmıştır.

Biyotransformasyon:


İn vitro olarak ledipasvirin insan CYP1A2, CYP2C8, CYP2C9, CYP2C19, CYP2D6 ve CYP3A4 ile saptanabilen metabolizması gözlenmemiştir. Bilinmeyen mekanizma ile yavaşoksidatif metabolizma kanıtı görülmüştür. Tek bir 90 mg [14C]-ledipasvir dozu sonrasındasistemik maruziyet neredeyse tamamen ana ilaçtan kaynaklanır (>%98). Değişmemişledipasvir ayrıca dışkıda mevcut ana türdür.

41

Sofosbuvir, farmakolojik olarak aktif analog trifosfat GS-461203'ü oluşturmak üzere, karaciğerde büyük ölçüde metabolize edilmektedir. Aktif metabolit gözlenmemektedir.Metabolik aktivasyon yolları, insan katepsin A veya karboksilesteraz 1 ile katalize edilenkarboksil ester parçacığının sıralı hidrolizini ve histidin triad nükleotid bağlanma proteini 1ile fosforamidat bölünme ve ardından pirimidin nükleotid biyosentez yolu ile fosforilasyonukapsamaktadır. Defosforilasyon, etkin şekilde yeniden fosforilize edilemeyen ve

in vitro

anti-HCV aktivitesi olmayan nükleozid metaboliti GS-331007'nin oluşumuna yol açmaktadır.Ledipasvir/sofosbuvir içinde GS-331007 toplam sistemik maruziyetin yaklaşık %85'inioluşturmaktadır.

Eliminasyon:


Tek bir 90 mg oral [14C]-ledipasvir dozu sonrasında dışkı ve idrardaki toplam [14C]-radyoaktivite geri kazanımı %87 olup, en radyoaktif doz dışkıdan geri kazanılmıştır (%86). Dışkıyla atılan değişmemiş ledipasvir uygulanan dozun ortalama %70'ini oluşturmuş veoksidatif metabolit M19 ise dozun %2.2'sini oluşturmuştur. Bu veriler değişmemişledipasvirin safra yoluyla atılımının ana eliminasyon yolu, böbrek yoluyla atılımın da ikincilyol (yaklaşık %1) olduğunu göstermektedir. Ledipasvir/sofosbuvir uygulamasından sonraledipasvirin sağlıklı gönüllülerdeki medyan terminal yarılanma ömrü açlık durumunda 47saattir.

Tek bir 400 mg oral [14C]-sofosbuvir dozu sonrasında dozun ortalama toplam geri kazanımı %92'den fazla olup, idrar, dışkı ve soluk verme işlemiyle dışarıya atılan havadan sırasıylayaklaşık %80, %14 ve %2.5 geri kazanıma karşılık gelmiştir. İdrarda geri kazanılansofosbuvir dozunun büyük çoğunluğu GS-331007 (%78) olup, geri kazanılan sofosbuvir %3.5oranındadır. Bu veriler, büyük bir kısmı aktif olarak atılan GS-331007 için ana eliminasyonyolunun renal klerens olduğunu göstermektedir. Ledipasvir/sofosbuvir uygulaması sonrasındasofosbuvir ve GS-331007'nin medyan terminal yarılanma ömürleri sırasıyla 0.5 ve 27 saattir.

Ne ledipasvir ne de sofosbuvir karaciğere alınma taşıyıcıları olan organik katyon taşıyıcı (OCT) 1, organik anyon-taşıyıcı polipeptit (OATP) 1B1 veya OATP1B3 için substratdeğildir. GS-331007, organik anyon taşıyıcısı (OAT) 1 veya OAT3 ya da OCT2 dahil olmaküzere böbrek taşıyıcıları için bir substrat değildir.

Ledipasvir/sofosbuvir'in diğer tıbbi ürünleri etkileyebilecekin vitropotansiyeli

Klinikte ulaşılan konsantrasyonlarda, ledipasvir OATP 1B1 veya 1B3, BSEP, OCT1, OCT2,OAT1, OAT3, çoklu ilaç ve toksik bileşen ekstrüzyon (MATE) 1 taşıyıcısı, birden çok ilacadirençli protein (MRP) 2 veya MRP4 dahil olmak üzere hepatik taşıyıcıların inhibitörüdeğildir. Sofosbuvir ve GS-331007, P-gp, BCRP, MRP2, BSEP, OATP1B1, OATP1B3,OCT1 ilaç taşıyıcılarının inhibitörleri değildir ve GS 331007 de OAT1, OCT2 ve MATE1inhibitörü değildir.

Sofosbuvir ve GS-331007, CYP veya üridin difosfat glukuronoziltransferaz (UGT) 1A1 enzimlerinin inhibitörleri veya indükleyicileri değildir.

Doğrusallık/doğrusal olmayan durum:


Konu hakkında bilgi bulunmamaktadır.

Hastalardaki karekteristik özellikler

Cinsiyet ve ırk:


Ledipasvir, sofosbuvir veya GS-331007 için ırkla ilişkili farmakokinetik fark yoktur. Sofosbuvir veya GS-331007 için cinsiyetle ilişkili farmakokinetik fark yoktur. Ledipasvirin

42

EAA ve Cmaks düzeyleri %77 ve %58 olup, sırasıyla kadınlarda erkeklerde olduğundan daha yüksektir, cinsiyet ile ledipasvir maruziyetleri arasındaki ilişki klinik açıdan ilgilibulunmamıştır.

Yaşlılar:


HCV ile enfekte hastalarda yapılan popülasyon farmakokinetik analizi, analiz edilen yaş aralığında (18 ila 80 yaş) yaşın ledipasvir, sofosbuvir veya GS-331007 maruziyeti üzerindeklinik açıdan etkisi olmadığını göstermiştir. Ledipasvir/sofosbuvir ile yürütülen klinikçalışmalar 65 yaş ve üzeri 235 hastayı (Toplam hasta sayısının %8.6'sı) kapsamıştır.

Böbrek yetmezliği:


HARVONI bileşenlerinin maruziyetleri üzerinde, normal böbrek fonksiyonuna sahip gönüllülerde karşılaştırıldığında böbrek yetmezliğinin (BY) değişken derecelerinin etkisininözeti aşağıdaki metinde tanımlandığı gibi, Tablo 20'de sunulmaktadır.

Tablo 20: Sofosbuvir, GS-331007 ve ledipasvir'in maruziyeti üzerinde (AUC) Normal Böbrek Fonksiyonlu Gönüllülere kıyasla Böbrek Yetmezliğinin Değişik DerecelerininEtkisi


HCV-Negatif Gönüllüler

HCV-enfekte

Gönüllüler

Hafif derece BöbrekYetmezliği(BY)
(eGFR >50 ve <80mL/dk/1.73m2)
Orta
derece BY (eGFR>30 ve<50
mL/dk/1.7
3m2)
Şiddetli
derece
BY
(eGFR
<30
mL/dk/
1.73m2)

Diyaliz gerektiren SEBH

Şiddetli
BY
(eGFR
<30
mL/dk/
1.73m2)
Diyaliz
gerektiren
SEBH
Diyaliz
den 1
saat
önce
doz
alımı
Diyaliz
den 1
saat
sonra
doz
alımı

Sofosbuvir

1.6-kati
2.1-foldi

2.7-

kat|

1.3-

kati

1.6-

kati

~2-

kati

1.9- kati

GS-331007

1.6-kati
1.9-foldi

5.5-

kati

>10-

kati

>20-

kati

~6-

kati

23- kati

Ledipasvir

-
-

-
-
-
1.6- kati
^ Ledipasvir maruziyetinde klinik açıdan ilgili bir değişikliğin olmadığını göstermektedir.

Ledipasvirin farmakokinetiği şiddetli böbrek yetmezliği (eGFR <30 mL/dak Cockcroft-Gault, medyan [oran] CLCr 22[17-29] ml/dak) olan HCV negatif hastalarda 90 mg'lık tek birledipasvir dozuyla incelenmiştir.

Sofosbuvirin farmakokinetiği hafif (eGFR >50 ve <80 mL/dak/1.73 m2), orta (eGFR>30 ve <50 mL/dak/1.73 m2) ve şiddetli (eGFR <30 mL/dak/1.73 m2) böbrek yetmezliği olan HCVnegatif hastalarda ve 400 mg'lık tek sofosbuvir dozu sonrasında hemodiyalize ihtiyaç duyanSEBH'li hastalarda incelenmiştir. Normal böbrek fonksiyonu (eGFR >80 mL/dak/1.73 m2)olan hastalarda karşılaştırıldığında, GS-331007, yaklaşık %53'lük bir ekstraksiyonkatsayısıyla hemodiyalizle etkili şekilde uzaklaştırılmıştır. 400 mg'lık tek bir sofosbuvir dozusonrasında 4 saatlik bir hemodiyalizle uygulanan sofosbuvir dozunun %18'i uzaklaştırılmıştır.

12 hafta süreyle ledipasvir/sofosbuvir ile tedavi edilen şiddetli böbrek yetmezliği bulunan HCV enfekte hastalarda (n = 18), ledipasvir, sofosbuvir ve GS-331007'nin farmakokinetiğişiddetli böbrek yetmezliği bulunan HCV negatif hastalarda gözlenlenen ile tutarlıdır.

43

Ledipasvir, sofosbuvir ve GS-331007'nin farmakokinetiği, ledipasvir/sofosbuvir ile tedavi edilen, diyaliz gerektiren SEBH'li HCV-enfekte hastalarda (n=94) 8, 12 veya 24 haftaçalışılmıştır ve ledipasvir/sofosbuvir Faz 2/3 çalışmalarında böbrek yetmezliği olmayanhastalarla karşılaştırılmıştır.

Karaciğer yetmezliği:


Ledipasvirin farmakokinetiği şiddetli karaciğer yetmezliği (CPT C Sınıfı) olan HCV negatif hastalarda 90 mg'lık tek bir ledipasvir dozuyla incelenmiştir. Ledipasvir plazma maruziyeti(EAAinf) şiddetli karaciğer yetmezliği olan hastalarda ve normal karaciğer fonksiyonu olanhastalarda benzerdir. HCV ile enfekte hastalarda yapılan popülasyon farmakokinetik analizi,sirozun (dekompanse siroz dahil) ledipasvir maruziyeti üzerinde klinik açıdan ilgili etkisiolmadığını göstermiştir.

Sofosbuvirin farmakokinetiği orta ve şiddetli karaciğer yetmezliği (CPT B ve C sınıfı) HCV ile enfekte hastalarda 7 günlük 400 mg sofosbuvir dozlaması sonrasında incelenmiştir.Normal karaciğer fonksiyonu olan hastalarda karşılaştırıldığında, sofosbuvir EAA0-24 düzeyiorta ve şiddetli karaciğer yetmezliğinde sırasıyla %126 ve %143 daha yüksek, buna karşınGS-331007 EAA0-24 düzeyi ise sırasıyla %18 ve %9 daha yüksektir. HCV ile enfektehastalarda yapılan popülasyon farmakokinetik analizi, sirozun (dekompanse siroz dahil)sofosbuvir ve GS-331007 maruziyeti üzerinde klinik açıdan ilgili etkisi olmadığınıgöstermiştir.

Vücut Ağırlığı:


Bir popülasyon farmakokinetik analizine göre, vücut ağırlığının sofosbuvir maruziyeti üzerinde önemli bir etkisi yoktur. Ledipasvir maruziyeti vücut ağırlığı arttıkça azalmaktadırancak etkinin klinik olarak ilişkili olduğu düşünülmemektedir.

Pediyatrik popülasyon:


12 yaşından 18 yaşına kadar olan adölesanlarda ledipasvir, sofosbuvir ve GS-331007 maruziyeti, ledipasvir/sofosbuvir uygulamasını takiben Faz 2/3 çalışmalarında yetişkinlerdenelde edilenlere benzerdi. Ledipasvir, sofosbuvir ve GS-331007'nin farmakokinetikleri 12yaşın altındaki pediyatrik hastalarda belirlenmemiştir (bkz. bölüm 4.2).

5.3 Klinik öncesi güvenlilik verileri

Ledipasvir


Sıçan ve köpeklerde ledipasvirle yürütülen çalışmalarda, önerilen klinik dozda olan insan maruziyetinin yaklaşık 7 katı daha yüksek EAA maruziyetlerinde hedef organ toksisitesisaptanmamıştır.

Ledipasvir, bakteriyel mutajenisite, insan periferik kan lenfositlerinin kullanıldığı kromozom aberasyon testi dahil bir dizi

in vitroin vivoin vivo

sıçanmikronükleus miktar tayinlerinde genotoksik bulunmamıştır.

Ledipasvir, 26 haftalık rasH2 transjenik farede ve 2 yıllık sıçan karsinojenisite çalışmalarında, farelerde 26 kata kadar ve sıçanlarda 8 kata kadar insan maruziyetinden daha yüksekmaruziyetlerde karsinojenik bir etki gözlenmemiştir.

Ledipasvirin çiftleşme ve fertilite üzerinde advers etkisi bulunmamaktadır. Dişi sıçanlarda korpus luteum ve implantasyon bölgesi ortalama sayısı, önerilen klinik dozdaki insanmaruziyetinden 6 katı daha yüksek maternal maruziyetlerde hafif düzeyde azalmıştır. Etkiningözlenmediği düzeyde erkek ve dişilerde ledipasvire EAA maruziyeti, önerilen klinik dozdakiinsan maruziyetinden yaklaşık sırasıyla 7 ve 3 kat daha fazladır.

44

Sıçanlar ve tavşanlarda ledipasvirle yapılan gelişimsel toksisite çalışmalarında teratojenik etki gözlenmemiştir.

Sıçanlarda maternal olarak toksik dozda yürütülen bir pre ve postnatal çalışmada gelişen sıçan yavrularında, rahim içinde (maternal dozlama ile) ve emzirme sırasında (maternal süt ile)önerilen klinik dozdaki insan maruziyetinden 4 kat daha yüksek bir maternal maruziyettemaruz kaldıklarında, ortalama olarak azalmış vücut ağırlığı ve vücut ağırlığı artışıgözlenmiştir. Önerilen klinik dozdaki insan maruziyetine benzer maternal maruziyetlerdeyavrularda sağkalım, fiziksel ve davranışsal gelişim ve üreme performansı üzerinde etkigözlenmemiştir.

Emziren sıçanlara uygulandığında, ledipasvir emen yavrularda saptanmıştır ve bu, muhtemelen ledipasvirin süte geçmesinden kaynaklanmaktadır.

Çevresel risk değerlendirme (ERA)

Çevresel risk değerlendirme çalışmaları, ledipasvir'in çevrede çok kalıcı ve çok biyoakümülatif (vPvB) olma potansiyeline sahip olduğunu göstermiştir (bkz. bölüm 6.6).

Sofosbuvir


Sıçanlarda ve köpeklerde yürütülen tekrarlı doz toksikoloji çalışmalarında yüksek 1:1 diastereomerik kanşım dozlan advers karaciğer (köpek) ve kalp (sıçan) etkilerine vegastrointestinal reaksiyonlara (köpek) yol açmıştır. Kemirgen çalışmalarında, büyük olasılıklayüksek esteraz aktivitesi nedeniyle sofosbuvir maruziyeti saptanamamıştır, ancak advers etkiyesebep olan dozlarda ana metabolit GS331007'e maruziyet 400 mg sofosbuvir'in klinikmaruziyetinden 16 kat (sıçan) ve 71 (köpek) kat daha yüksektir. Kronik toksisite çalışmalarında,klinik maruziyete göre 5 kat (sıçan) ve 16 kat (köpek) daha yüksek maruziyette karaciğer veyakalp bulgulan gözlenmemiştir. 2 yıllık karsinojenisite çalışmalarında klinik maruziyete göre 17kat (fare) ve 9 kat (sıçan) daha yüksek maruziyette karaciğer veya kalp bulgulan gözlenmemiştir.

Sofosbuvir, bakteriyel mutajenisite, insan periferik kan lenfositlerinin kullanıldığı kromozom aberasyon testi dahil bir dizi

in vitroin vivoin vivo

faremikronükleus miktar tayininde genotoksik bulunmamıştır.

Fare ve sıçanlarda yürütülen karsinojenisite çalışmaları farelerde 600 mg/kg/gün ve sıçanlarda 750 mg/kg/gün'e kadarki dozlarda uygulanan sofosbuvirin karsinojenisite potansiyeline işaretetmemektedir. Bu çalışmalarda GS-331007'ye maruziyet, 400 mg sofosbuvir dozundakiklinik maruziyetten 17 kat (fare) ve 9 kat (sıçan) daha yüksek olmuştur.

Sıçan ve tavşanlarda yürütülen gelişim çalışmalarında sofosbuvirin sıçanlarda embriyo-fetal canlılığı üzerinde etkisi olmamış ve sofosbuvir teratojenik bulunmamıştır. Sıçan yavrularınındavranışı, üremesi veya gelişimi üzerinde advers etkiler bildirilmemiştir. Tavşan çalışmalarındasofosbuvire maruziyet, beklenen klinik maruziyetten 6 kat daha yüksek olmuştur. Sıçanlardayürütülen çalışmalarda sofosbuvire maruziyet belirlenememiştir, ancak ana insan metabolitinedayanarak saptanan maruziyet marjlan, 400 mg sofosbuvir dozundaki klinik maruziyettenyaklaşık 5 kat daha yüksektir.

Sofosbuvir türevli materyal, gebe sıçanlarda plasentaya ve emziren sıçanlarda süte geçmiştir.

45

6. FARMASÖTİK ÖZELLİKLER6.1 Yardımcı maddelerin listesi

Tablet çekirdeği:


Kopovidon

Laktoz monohidrat (sığır sütünden elde edilen laktoz)

Mikrokristalin selüloz Kroskarmelloz sodyumKolloidal silikon dioksitMagnezyum stearat

Kaplama maddesi:


Kısmen hidrolize polivinil alkol Titanyum dioksitMakrogol 3350Talk

Gün batımı sarısı FCF (E110) alüminyum lake

6.2 Geçimsizlikler6.3 Raf ömrü

60 ay

6.4 Saklamaya yönelik özel tedbirler

250C'nin altındaki oda sıcaklığında saklanmalıdır.

6.5 Ambalajın niteliği ve içeriği

HARVONI tablet, polipropilen çocuk emniyetli kapağı bulunan ve bir silika jel desikan ve polyester sarmalla birlikte 28 film kaplı tablet içeren yüksek yoğunluklu polietilen (HDPE)şişeler içinde tedarik edilir.

Şu ambalaj boyutları bulunmaktadır: 1 şişe 28 film kaplı tablet içeren kutular ve 84 (28'lik 3 şişe) film kaplı tablet içeren kutular.

Tüm ambalaj boyutları piyasaya sürülmemiş olabilir.

6.6 Beşeri tıbbi üründen arta kalan maddelerin imhası ve diğer özel önlemler

Kullanılmayan tüm tıbbi ürün veya atık maddeler “Tıbbi atıkların kontrolü yönetmeliği” ve “Ambalaj ve Ambalaj Atıklarının Kontrolü yönetmelikleri” uyarınca imha edilmelidir.

Bu tıbbi ürün çevre için risk oluşturabilir (bkz. bölüm 5.3).

467. RUHSAT SAHİBİ

Gilead Sciences İlaç Tic. Ltd. Şti.

İçerenköy Mah. Umut Sk. Quick Tower Sitesi No: 10-12 İç Kapı No: 21

Ataşehir/İstanbul

Tel: 0216 559 03 00

Faks: 0216 504 87 39

8. RUHSAT NUMARA SI(LARI)

2015/185

9. İLK RUHSAT TARİHİ/RUHSAT YENİLEME TARİHİ

İlk ruhsat tarihi: 20.02.2015 Ruhsat yenileme tarihi: 16.04.2020

10. KÜB'ÜN YENİLENME TARİHİ

47

İlaç Bilgileri

Harvoni 90 Mg/400 Mg Film Kaplı Tablet

Etken Maddesi: Ledipasvir, Sofosbuvir

Pdf olarak göster

Google Reklamları

Ana Sayfa | Hakkımızda | İlaçlar | İlaç Ara | İlaç Firmaları | Gizlilik | Bize Ulaşın

Telif Hakkı 2008-2024 © İlaç Prospektüsü. Tüm Hakları Saklıdır.
Uyarı: Sitemizde yayınladığımız ilaç bilgileri ile doktora danışmadan kesinlikle ilaç kullanmayınız!
Aksi halde doğabilecek sağlık sorunlarından ilacprospektusu.com sorumlu tutulamaz.